Dollen met ons cultuurgoed
Dora van der Groens enscenering Thyestes was een schot in de roos, maar haar
"Je neemt een klassieker, om het even welke, en verklaart vervolgens dat die irrelevant is. Als het maar de verbeelding van de speler op gang brengt, heb je zelfs aan een telefoonboek genoeg."
Peter Claessens/de Telegraaf, naar Dora van der Groen.
Met Thyestes scoorde
Sotternie
Een aantal van die
De argumentatie wordt gelardeerd met veel citaten en parafrasen uit interviews, door van der Groen toegestaan voor de première. Ze hebben blijkbaar veel kwaad bloed gezet en worden met graagte geciteerd. Deze 'éminence grise'- zo wordt ze ironisch genoemd in een van de kwaadste artikels- blinkt dan ook niet bepaald uit in het maken van genuanceerde uitspraken en van rationeel opgebouwde betogen. In combinatie met haar overvloedige talent en haar totaal gebrek aan matigheid, maakt dat haar in Nederland natuurlijk tot een ideaal doelwit. De bewuste provocatie van de diva, ook in de voorstelling een constante, doet de rest. Belgen zijn luier (of onverschilliger ?): ook
"
winter en vanden somer zijn (die) vier pronkstukjes van onze middeleeuwen." De critici zijn duidelijk trots op de
Een pot nat
Waaruit bestaat nu dat disrespect ? De critici geven twee redenen: 1) de tekst als literatuur is niet gerespecteerd want herleid tot tekstflarden; 2) de inhoud van de tekst is niet gerespecteerd. De tekst is inderdaad niet gerespecteerd als respecteren betekent dat hij onverknipt in de voorstelling gebruikt wordt. "
Maar je kan het ook anders bekijken: je neemt een tekst en die tekst is je inspiratiebron of je hulpmiddel om een voorstelling te maken. De uiteindelijke voorstelling staat op een aantal citaten na los van de tekst,
De essentie van de
Hoofse ideologie
Dit citaat is onjuist omdat in de voorstelling
Die discrepantie en die spanning tussen wat men wil en wat men doet, is het uitgangspunt van de voorstelling. "De tekst als vervoermiddel op een zoektocht naar de waardes die ze beschrijft", benoemt Henk Havens dat zeer mooi in
Het is ook raar om te lezen dat een voorstelling zo bol van geweld af gedaan wordt als "cabaret" of "voor de grap".... Ik van mijn kant heb zelden zo sterk de gruwel van een verkrachting gesuggereerd gezien en dit zonder gemakkelijke sensatie; heb zelden het constante geweld tegen vrouwen zo gevoeld (in een voorstelling zonder actrices).
Straaljager
Tenslotte is het merkwaardig dat een aantal critici weigeren de link met het heden te zien zelfs al zijn in onze eeuw de voorbeelden legio en wordt er naar verwezen, zelfs al jaagt er op het eind van de voorstelling een straaljager over hun hoofd. Neen, voor deze critici is de voorstelling "tienervertier", wier boodschap is dat "de middeleeuwen toch wel erg donker waren."
De afwijzing van de voorstelling hangt ook nauw samen met de morele verontwaardiging die ze opwekt. En daarmee bewijst Dora van der Groen dat haar constante wil tot provocatie, die mij zo irriteerde omdat ik ze beschouwde als het inslaan van open deuren, wèl terecht is. Immers, er zijn nog steeds theatercritici die vinden: "In het theater bestaat het leven vooral uit grote gevoelens, je gaat er heen om het alledaagse te overstijgen." En wat geeft van der Groen hen :"(...)een soort schaamte-experiment. Hij (i.e. de toeschouwer) geneert zich en vraagt zich vervolgens af waarom alledaagse dingen plotseling de schandestatus aannemen als ze op het toneel worden gepraktiseerd." Omdat de acteurs extreem ver gaan in hun vertoon, is het bovendien moeilijk om al dat onfatsoen te negeren: "En: "(...) de spelers verliezen zich in bezeten acteren.(...) Dat is soms komisch, vaak angstwekkend." En: "Bart Slegers - ook al een eersterangs acteur - slaat telkens volkomen krankzinnig op tilt, zodat het haast gênant wordt."
Het is natuurlijk niet zo dat alle artikels even extreem zijn in hun besluit: "Als er ooit een voorstelling door een artistieke leiding moet worden teruggenomen, dan is het deze wel.".
Er zijn enkele positieve recensies en enkele negatieve die hun twijfels over de voorstelling beargumenteren. Maar de meeste
Auteur Bart Van den Eynde
Publicatie Etcetera, 1993-04, jaargang 11, nummer 41, p. 34-35
Trefwoorden abele • groen • dora • gerespecteerd • critici • spelen • damiët • esmoreit • voorstelling
Namen Abele Spelen • Bart Van den Eynde • België • BvdE • Cultuur • Damiët • Demonen van Dostojevski • Des Passions van Thierry Salmon • Dora Van der Groen • Eindhovens Dagblad • Esmoreit • Europese • Frans Boenders • Gloriant en Vanden • Had van der Groen • Jan Hoet • Komrij • Lanseloet • Luie Vlamingen • Nederlandse • Noorderburen • Sandrijn • Shakespeare's van Discordia • Theaterfestival • Vlaamse • Vlaanderen
Development and design by LETTERWERK