Edito
Nadenken over de toekomst = investeren in het nu
Je zou het een hoogst speculatieve oefening kunnen noemen, om een nummer te maken over de toekomst. Er is een nabije toekomst, waarin je het eigenlijk hebt over het heden met minimale aanpassingen. Je bedenkt een nieuwe muntunie, of blaast een paar grenzen op. Je veegt
still uit raumpatrouille orion
De geëngageerde theatermaker stelt zich op in een radicaal heden: in de politieke en sociale realiteit die hem omringt. Of in de extreme doorvoering van precies dat ‘actuele' kenmerk van het theater: de concrete gedeelde ontmoeting met het publiek. Uit de survey die Etcetera uitvoerde over ‘hoe het theater er binnen 50 jaar zou gaan uitzien', bleek dan ook een grote terughoudendheid tegenover de toekomst van het theater. Het is een medium dat ondanks zichzelf reactionair lijkt te zijn, dat nog steeds geassocieerd wordt met nostalgische bespiegelingen. Een plaats waar de gemeenschap zich verzamelt om zichzelf te zien voor wat ze zijn, niet voor wat ze dreigen of hopen te worden. Het theater van vandaag speelt namelijk meer en meer op herkenning: niet alleen als een psychologisch proces (ik herken in de acteur/handeling op scène iets wat ik voor mijzelf in het dagelijkse leven verborgen houd, en dus ben ik ontroerd of geraakt), maar ook als uitvergroting van een sociaal- politieke werkelijkheid (onze geschiedenis zoals in
De vervreemding daarentegen, heeft de laatste jaren heel wat van haar pluimen verloren. Niet het minst omdat de vervreemdingstechnieken van weleer intussen gemeengoed zijn geworden in het theater, en niet langer het gewenste effect sorteren. We kijken niet meer op van een acteur die zich losmaakt van zijn personage. En we hebben intussen genoeg collage-theater gezien, om de opheffing van de breuklijn tussen pop-cultuur en hogere kunst als vanzelfsprekend te beschouwen. Natuurlijk heeft het theater intussen ook nieuwe vervreemdingsmachines ontwikkeld, onder andere door toedoen van de nieuwe media. Maar die blijken niet altijd even spraakzaam. In een tijd waarin ‘herkenbaarheid' zo hoog op de (politieke) agenda staat, lijken ze zich terug te trekken in hun esthetische en theoretische cocon. In performance en dans wordt nog ijverig gezocht naar manieren om zich tot die vervreemding
te verhouden. Maar in het theater zijn de voorbeelden veel minder talrijk.
Denken over de toekomst impliceert dat je kiest voor verandering. De meeste sciencefictionverhalen functioneren als laboratoria van het heden. Je ziet futuristische steden, waarin het verkeer door de lucht verloopt, of waarin je seks kunt hebben op afstand. Of postapocalyptische taferelen, waarin de apen het hebben overgenomen van de mens, maar waar nog steeds dezelfde machtsverhoudingen spelen als voorheen. Ondanks een omgevallen
Niet letterlijk natuurlijk, want we zijn met kunst bezig. En kunst maakt de wereld niet. Maar het is wel een vrijplaats voor het creëren van hoop en (politieke) verbeelding. Het is wel de plek waar je anders leert kijken, waar je nieuwe ideeën kan ontwikkelen, en die ideeën gebruiken als experimenteerruimte voor een samenleving. In die zin is de ‘futurologie' van de kunsten een rigoureus doordenken van mogelijkheden in plaats van waarschijnlijkheden, de plek waar vervreemding en herkenning mekaar penetreren vanuit alle mogelijke en liefst ook onmogelijke posities. Voor het creëren van de monsters van de verbeelding.
Pour le théâtre comme pour les autres...
e.v.c
Auteur Elke Van Campenhout
Publicatie Etcetera, 2007-12, jaargang 25, nummer 109, p. 4-5
Trefwoorden toekomst • herkenning • heden • vervreemding • oefening • denken • future • intussen
Namen Amerika van • China • Cronenbergh • Een Etcetera • Houellebecq • Manuela Zechners ‘The Future Archive' • People' van Union Suspecte • Raven • Ruëlls ‘Leopold II' • Sokurov-toekomst • Tati • Toekomst • Tuin van Eden II • Vrijheidsbeeld
Development and design by LETTERWERK