Edito
Liefde is...
in het theater niet meteen het meest populaire onderwerp. Natuurlijk sterven
Er is maar heel weinig theater gemaakt over de alledaagse liefde. De liefde die niet struikelt over zijn eigen destructie, die niet van bij het begin gedoemd is om venijnige oneliners te produceren. ‘Echte' liefde is dan ook niet erg theatraal: ze koketteert niet, is weinig exhibitionistisch aangelegd. In tegenstelling tot haar jongere zusje, de passie, kijkt de liefde niet voortdurend in de spiegel om haar eigen aantrekkelijkheid te verhogen. In tegenstelling tot de passie is ze niet zichtbaar exuberant, geen hulde aan het seksuele gevaar, geen ode aan de overtreding.
Wie wil nu komen kijken naar de harmonieuze verhouding tussen twee gelijkgestemden? Wie is er nu eigenlijk geïnteresseerd in die moeizame, alledaagse strijd van twee mensen om de vuile afwas, de sleur en de verveling te trotseren? Maar bovendien, wat moet een hedendaagse kijker met die bizarre sprong in het duister, die de ene geliefde voor de andere maakt? Niet omdat hij ‘niet anders kan' (zoals
Dat is niet meteen theatervoer in onze hyper-ironische tijden, waarin geen enkele uitspraak nog zonder aanhalingstekens kan worden gelezen. En als daar dan
al een ‘nieuw realisme' tegenover staat, is dat zeker niet bekommerd om de besognes van het harmonieuze koppel. Nee, dan staat die midden op de straat, in het brandpunt van de ‘realiteit', en daar heeft de liefde blijkbaar niet veel mee te maken.
Ondanks al deze bezwaren, heeft
En die liefde is niet zo harmonisch als ze op het eerste windstille moment lijkt. De
Ook
Wat Badiou het ‘moment van de waarheid' noemt, en Žižek duidt als een ‘eeuwig onevenwicht', is precies wat de liefde zo menselijk maakt. Het gaat in de verste verte niet om de wereldvreemde unie, de versmelting van twee zusterzielen, maar wel om het moment dat de mens, precies door het samenzijn met de ander, beseft hoe fundamenteel eenzaam hij is. Hoe onmogelijk die fusie, en hoe onmenselijk. In een liefdesrelatie komt het verschil in de schijnwerpers te staan. De passie kan zich nog wentelen in violente zelfbevrediging, maar de liefde is, alle spreekwoorden ten spijt, niet blind. Diegene die lief heeft omarmt het gewelddadige potentieel van de ander: hij laat die ander toe in zijn leven, hoewel hij weet dat hij hem daardoor iedere dag opnieuw de kans geeft om hem te kwetsen, te verlaten en misschien wel te vernietigen. En daar gaat hij zelfs niet dramatisch over doen.
Omdat er een keerzijde zit aan de medaille. Wat de liefde ook kan doen, is de onmenselijkheid van het menselijke draagbaar maken. Wat de liefde ook kan doen, is de liefhebber tot meer maken dan hij zelf ooit zou kunnen zien. Tot iemand anders dan hij ooit had geaspireerd. De koestering van het gevaar brengt ook de opdracht mee de voortdurende uitdaging om jezelf in vraag te stellen, om jezelf te verhouden tot die ander, die je als zo fundamenteel anders herkent. In die zin is de verhouding tussen de liefhebber en zijn geliefde niet zo verschillend van die tussen de kijker en het kunstwerk. De toeschouwer die van het theater houdt, zit in de zaal met een grote verwachting, maar is ook bereid om die ander te zien voor wat zij is.
De liefde van de theaterganger is niet passief. Ze leunt niet afwachtend achterover in de zetel, wachtend op de striptease. Ze reduceert ook de ander niet tot een projectiescherm voor zijn eigen verlangens. In deze
liefde spreekt de liefhebber de geliefde niet neerbuigend toe, maakt hij zich niet kleiner om te verleiden, blaast zij zich niet op om te domineren, maar spreken ze over mekaar in alle kwetsbaarheid. Dat is inderdaad een weinig spectaculaire verhouding. En bovendien vraagt ze tijd, engagement, en heel veel geduld. Deze liefde loopt tegen teleurstelling aan, onbegrip, en frustratie. Maar af en toe trekt ze je ook volledig uit je cocon. Dwingt ze je om te spreken, over die verlorenheid, over die flits van herkenning, over datgene dat je zo persoonlijk leek, over het moment waarop je jezelf in de wereld ziet staan. Helemaal alleen. Met je broek op je knieën.
In dit nummer vind je de getuigenissen van liefhebbers: makers en kijkers trekken hun beste kleren aan voor een blind date met een collega, schrijvers getuigen van hun intieme liefdesobjecten. We duiken de geschiedenis in om de stukken en brokken van theaterteksten terug aan mekaar te lijmen, en we kijken terug op een liefdevol theaterseizoen.
Deze redactie neemt hiermee afscheid van
Elke Van Campenhout xxx
Auteur Elke Van Campenhout
Publicatie Etcetera, 2008-02, jaargang 26, nummer 110, p. 4-5
Trefwoorden liefde • liefhebber • verhouding • ander • geliefde • harmonieuze • passie • liefhebbers • niet • badiou
Namen Alain Badiou • Anne Dekerk • Bojana Cveji • Charlotte Vandevyver • Daniëlle de Regt • Etcetera • Franse • George • Hilde Princen • Ingrid Van der Haegen • Inneke Tengrootenhuyzen • Jeroen Versteele • Johan Van Looveren • John Malkovich' • Julia • Koenraad Raeymaekers • Maarten Soete • Martha • Pieter De Buysser • Romeo • Slavoj • Virginia Woolf
Development and design by LETTERWERK