'Per toeval. Dat is het enig mogelijke antwoord, er van uit gaand dat het toeval bestaat.
De Mahabharata is een immens omvangrijk werk: 12.000 bladzijden of ongeveer 15 maal de bijbel. Bovendien is het een epos. Hoe is die enorme massa materiaal gereduceerd tot die tien uur tekst? Hoe bent u te werk gegaan om die ruim 130.000 verzen om te zetten in een theatrale vorm?
'Dat werkproces was tegelijk eenvoudig en complex. Het is evident dat ik een stuk moest schrijven: het had geen enkele zin om de acteurs een gedicht te laten citeren. Er bestaat trouwens geen enkele valabele
'Daarna volgde het schrijven van het stuk zelf. Dat verliep zeer moeizaam, het was een zeer zware opdracht, maar precies uitleggen hoe dat in zijn werk ging lijkt nog moeilijker. Het zeer complexe werk is nu eens technisch verklaarbaar, dan weer niet. Ik heb bijvoorbeeld lijsten opgesteld van woorden die bruikbaar waren, andere met woorden die tot elke prijs vermeden moesten worden omdat ze te veel associaties zouden oproepen met stukken uit de middeleeuwse traditie, of met klassieke, romantische of al te moderne stukken. Dat is technisch werk. Daartegenover staat dan wat heel mysterieus de 'inspiratie' wordt genoemd: plots schrijf je bijvoorbeeld in een paar uur tijd een kwartier tekst die meteen definitief goed zit. Anderzijds gaat er soms een week voorbij waarin je niets op papier krijgt, zonder te weten hoe dat komt. Het stuk is dan stukje bij beetje geschreven tussen 1982 en 1984, dat wil zeggen tijdens de audities met de acteurs.
Hebt u scènes of personages geïntroduceerd die niet in de oorspronkelijke Mahabharata voorkomen?
'Nieuwe personages niet, maar wel nieuwe scènes. Er zijn zestien hoofdpersonages in het stuk met daarnaast een groot aantal nevenpersonages. In de Mahabharata fungeren oneindig veel meer personages: ik had het duidelijk niet nodig om er nog nieuwe aan toe te voegen. Ik had daarentegen absoluut nieuwe scènes nodig, want het kwam erop aan een stuk te schrijven. Het epos bevat een overvloed aan beschrijvende passages die weinig theatraal zijn. Alle scènes in mijn stuk zijn langer dan in de Mahabharata en ongeveer een vierde ervan komt niet voor in het epos. Zodra ik mij voldoende vertrouwd voelde met de personages kon ik ze tegenover elkaar plaatsen om na te gaan welke scènes er zich tussen hen zouden kunnen afspelen. Ik heb dat in de praktijk vaak uitgeprobeerd en soms leverde dat wat op, vaak ook niet. Maar deze werkwijze kun je slechts gebruiken als je die personages door en door kent, anders zouden die gecreëerde scènes nooit aanvaard worden door de Indiërs zelf. Nu willen ze die zelf vertalen, meer nog: ze willen het hele stuk opvoeren in India en
Alex Mallems
Auteur Alex Mallems
Publicatie Etcetera, 1985-10, jaargang 3, nummer 12, p. 15
Trefwoorden mahabharata • epos • lavastine • scènes • brook • basisverhaal • verhalen • leken • verteller • personages
Namen Afrikaanse • Bengalen • Bouffes du Nord • Centre International de Recherches Théâtrales • Don Juan • Frans • India-kenner • Indische • Jean-Claude Carrière • Le Mahabharata • Maha-marathon • Mahabharata-gegeven • Marie-Hélène Estienne • Nacht • Peter Brook • Philippe Lavastine • Sanskriet-versie • Shakespeare of Molière
Development and design by LETTERWERK