Alhoewel ik Herman Roelvinck's stemmige "Freuleken" reeds meermalen zag opvoeren, - o.m. in Amsterdam met de dweeperige Emma Morel en in Utrecht met de melancholieke Joos Schuijt - toch heb ik er gisteravond, toen het door 't Vlaamsch gezelschap van het Fronttooneel te Brussel voor 't voetlicht werd gebracht, weer opnieuw, in onverdeeld genoegen van genoten.

Er werd over 't algemeen gespeeld met een zwier en een losheid, die af en toe vrij ver voortbewogen op de lijn van goed beroepsspel. Het gezelschap beschikt over flinke krachten, waarvan, zeer op den voorgrond tredend, Mej. N. Walraf (Florentine) en de heer H.J. Platteau (Iman van Aerschodt) wel de voornaamste zijn. Volgen onmiddellijk daarop: Mevrouw van Haesen (Henriette) en de heer R. Longin (baron van Averling). Ook Mevrouw de Gruyter (Miebetje) is een actrice met veel goede eigenschappen, die evenwel nog niet alle tenvolle ontwikkeld zijn. Het donker-en-licht in de grillige gemoedsstemming van het nukkige Miebetje, dat schommelt tusschen haar genegenheid voor Iman en het vooruitzicht op een reis naar Amerika, leek me hier nog teveel bestudeerd, een stukje maakwerk in plaats van - ik denk aan Greet Lobo - een brok leven.

In Mej. Walraf viel, naast haar vloeiend, uit het hart gegrepen gevoelvol spel, vooral te waardeeren de zuivere Nederlandsche uitspraak. Zij is een sterretje aan 't firmament van dit gezelschap, een sterretje, dat helderen glans verspreidt en droomerig-teer twinkelt.

Ongedwongen, beweeglijk en onderhoudend werd door Platteau de Iman-figuur in 't juiste daglicht gesteld. Aan een mooi orgaan paart hij een gezonde dictie, plaatst goed zijn woorden en weet ze met de passende beweging te onderstrepen.

Longin vertolkte met veel inzicht de rol van den stijf-deftigen baron van Averling, de opvliegende edelman uit den Gelderschen Achterhoek. En mevrouw van Haesen had zich - even hinderde de te jonge grime - goed ingeleefd in de partij van den even galant-amoureuze als vervelend-saaie tante Henriette, de "précieuse ridicule".

Ik stel me Job anders voor dan de heer Maes dat doet. Ik wil hem dieper, inniger. Hij moet zijn, een stil zielen-doorgronder, die - evenals de herder die vanop den bergtop staart op de vallei daar benee, waar zijne geliefde woont - vanuit zijn ligstoel de karakters doorgrondt der in zijne omgeving levende personen, hun gemoedsstemmingen in al hun wendingen en verwikkelingen nagaat en daardoor steeds voor allen is een trooster en raadgever.

Had het spel van den heer Maes overal gestaan op hetzelfde peil als in de sterke wanhoops-uiting in het 3de bedrijf, dan had ik kunnen spreken van hooge kunst; nu echter bleef het bij enkele goede oogenblikken.

De heer Vandaelen (Henri) moet zich hoeden voor overdrijving in zijn Nederlandsche uitspraak. Zeker, de h moet duidelijk waarneembaar worden uitgesproken, doch er een g van maken is toch al te veel goeden wil aan den dag leggen. Overigens is Vandaelen een sympathiek talent.

Als ik, na ieder speler afzonderlijk te hebben besproken, een terugblik werp op het geheel, dan kom ik tot het besluit, dat er door dit jonge Vlaamsche gezelschap veel kunstzinnigs werd geboden. Het heeft een goede plaats veroverd in de harten van veel Vlamingen; moge deze niet tijdelijk zijn maar iets bestendigs worden in ons Vlaamsch tooneel-leven.

Als wij de bespreking dezer uitvoering hoofdzakelijk uit kritisch oogpunt hebben gevoerd, dan is het omdat we, ziende welke goede elementen hier voorhanden zijn, hen wilden wijzen op de gunstige en minder gunstige oogenblikken van de uitvoering; op de gunstige, teneinde den spelers aan te moedigen voort te gaan op den ingeslagen weg; op de minder gunstige, om, door het overwinnen van kleine onvolmaaktheden nog, het hoogst bereikbare te doen betreden.