Hegenscheidt's "Starkadd" is een weelde voor het oog, een lust voor het oor. In bonte mengeling van teere kleuren en met sierlijken zwaai van pittoreske kleedij, zagen wij ze voorbijtrekken: gansche rijen bonkig-stoere Skalden in hun ruige wapenrokken; dan, meer beschaafd doch minder moedig, krijgers van een koningshof in verval, mannen, die het fulpen gelonk van amandelbruin- en olijfgroen-oogige fluweelzachte hofdeernen en daarbij 't gestroel koraalrooden wijn in zilveren, slank gevormden beker verkiezen verre boven 't woeste krijgsrumoer te land, of 't wild geklots van zee tegen weerbarstigen kiel van overmoedige snek. En daartusschenin, een koning groot, een Froth, die echter, door zijn hoogen ouderdom, onmachtig staat tegenover 't lage gekuip van een Saemund, die, onrechtstreeks, door de hand van 's konings zoon Ingel, zijn levensdraad afsnijdt.

En dan nog, lelies onder doornen, de ongelukkige Hilde, vrouwe Ingel's, en de kinderlijk-naieve Helga, Froth's argelooze dochtertje, 't meisje met een hartje van goud en met lokken zoo blond als de zijden kleur van golvend vlas tusschen zoemenden zwingelmolen.

Dit is het uitwendige genot. Het innerlijke, het recht tot de ziel sprekende in "Starkadd", is niet minder groot. Wat een krachtige taal. Welk een verheven lyriek! Het geheel is één brok leven, gezien dwars door een temperament.

Al heb ik op "Starkadd" qua tooneelwerk wel een en ander af te wijzen, - o.m. een hier en daar te langen dialoog, uitsluitend gesponnen voor 't scheppen van een schilderachtig tafereeltje; verder, het ietwat slappe Shakespeariaansch tooneeltje van de visschers bij de verloren harp, enzovoorts, - toch heb ik het lief, omdat het is een spontaan werk, geschreven in grooten aandrang van liefde voor onze Vlaamsche taal vooral, - hoe zoet weet Hegenscheidt haar prachtige klanken, ons in de ooren te doen ruischen! - en tweedens, omdat een stuk als dit zoo bij uitnemendheid is geschikt tot veredeling van ons Vlaamsche volk, dat, helaas, nog veel te veel zooveelste-rang-kost te slikken krijgt.

Het Vlaamsch Gezelschap van het Fronttooneel heeft, het stuk tenvolle waardig, "Starkadd" op schitterende wijze ten tooneel gebracht. Hulde daarvoor den spelers en in 't bijzonder aan dr de Gruyter, de steunpilaar van het gezelschap. Zooals hij, met wilde energie en groot uitbeeldingsvermogen de Starkadd-figuur op den voorgrond bracht, zullen weinigen, zelfs beroepsspelers hem dat nadoen. Hij is een ras-kunstenaar, iemand bij wien de grote kunst van tooneelspel een ingeboren gave is.

J. Platteau gaf een meesterlijke vertolking van den grijzen koning Froth. Zijn hoog-dramatisch talent bracht menigmaal overweldigende oogenblikken.

Goed werk, alhoewel aanmerkelijk zwakker dan de twee voorgaanden, werd geleverd door J. Cammans (Ingel). Dit is een talent, waarvan, bij grondige leiding - en daarvoor zal, ik twijfel er niet aan, de Gruyter wel zorgen - iets zeer verdienstelijks te maken is.

Longin gaf een uitmuntenden Wolf, maar 'k geloof, dat hij zich bij 't grimeeren meer had gespiegeld naar 't beeld van een kruisweg-jood, dan naar een diep-doorgroefden, karakteristieken Skalden-kop.

Het minst van al kon mij bekoren de heer Maes, als Saemund. Behalve één enkelen trek, - in de liefdes-scène met Helga - stond hij heelemaal buiten het kader van dit stuk. Van 't diabolieke drijven van den huichelaar, de naar de kroon hunkerenden slaaf, kwam bij hem weinig tot zijn recht. Hem ontbreekt het aan inzicht over de draagkracht van zijn rol; hij zegt dingen waarin de knoop van het stuk ligt, zoo maar oppervlakkig langs zijn neus weg, alsof het hoogstens een vluchtige, weinig gewicht in de schaal werpende opmerking gold. Het spel van dezen acteur was de eenige donkere schaduw op deze overigens onberispelijke goed geslaagde uitvoering.

Kon ik eergister met de opvatting van Mevrouw de Gruyter als Miebetje in "Freuleken" niet geheel en al meegaan, thans ben ik het volkomen met haar eens over haar voordracht met de Hilde-partij. Zij was mooi daarin, en, wat meer zegt, zij gaf zuivere, goed doorvoelde kunst.

Maar het nec plus ultra, het fijne van het fijne, 't neusje van de zalm, werd geboden door Mej. M. Walraf, de ranke Helga, het dweepstertje, 't verliefde koningsdochtertje, dat niet eens weet... wat eigenlijk liefde is. Er gaat van haar bezielende voordracht grooten invloed uit op de andere spelers. Mej. Walraf is, niet zonder reden, de "favorite" van het publiek.

Opvallend is het, welk een steeds stijgende klimax zich in "Starkadd" openbaart. En bewonderenswaardig vooral, is de ongedwongen oplossing van het slot van ieder bedrijf. Hegenscheidt heeft dat, voorwaar, goed gevonden en niet minder knap bewerkt.

Met "Starkadd" maakt het Vlaamsch Gezelschap van het Fronttooneel een triomftocht, den spelers, den schrijver en, niet in de minste mate, ons Vlaamsche volk zeer ter eere.