Toen bestuurder Jan Poot, verleden jaar aankondigde dat ook zangspelen op het repertorium gingen gebracht worden, dachten sommigen: Gaat de Vlaamsche Schouwburg hiermede niet in de rapen zitten van de "Folies-Bergère"? En dat deze noviteit niet een fiasco worden? Neen. Een fiasco is het stellig niet geweest. Het is integendeel een succes geworden. En dit succes berokkende niet het minste nadeel aan de "Folies-Bergère" die met hare operetten, evenals voorheen, bomvolle zalen lokte. Zoo heeft de heer Poot dan o.m. doen opvoeren: het zeer mooie "Liefdelied" van Schubert, "Balnacht", "Carnavalsfee", "Papa Polyte" (muziek van August De Boeck), "Het Melkboerinnetje", "De Dochter van de Radjah" (muziek van Hubert Cuypers).

Bij deze opvoeringen deed zich telkens de zeer artistieke regie van den heer Vandenheuvel gelden. Aan het dekor werd iedermaal een buitengewone zorg besteed zoodat schilderachtigheid en lokale kleur steeds prachtig tot hun recht kwamen. Aan de interpretatie kon niet altijd evenveel lof toegezwaaid. Want hier kwam het er op aan en knappe zangers (op de eerste plaats), en knappe spelers te vinden. En zoo gebeurde het vaak dat wie een goed acteur was, een zeer zwak zanger bleek te zijn, of andersom. Ook de figurantie was niet altijd bevredigend, en droeg duidelijk de sporen van de groote krachtinspanning welke hier geleverd werd om het tooneel met de noodige figuren te stoffeeren. Het aanwerven van den heer Borgers, tenor, en van de zangeres Mevr. Van Middelen, kon niet altijd vergoeden wat voor het overige, als zangelement, ontbrak. Als acteur was de heer Vos eene schitterende, onweerstaanbaar sympathieke verschijning, en zijne creatie van de titelrol in "Liefdeslied" van Schubert was er eene welke ver boven het alledaagsche peil uitrees. Evenzoo herinneren wij ons hoe - aan heteinde van het speelseizoen - de heer Willem Janssens, in "De Dochter van den Radjah" een oververgetelijk mooie prestatie heeft geleverd als Indische vorst. Zijn kleurvol, hartstochtelijk spel, bij poozen zo pakkend gedept, sleepte allen mee, en vergoedde rijkelijk wat hem, als zanger, mangelde. Dat vermag alleen de echte kunstenaar.

Al had dus - zooals wij komen te schrijven - het opvoeren van operetten in onzen Vlaamschen Schouwburg, tal van leemten en te kortkomingen, toch dient hier eerlijk erkend dat meer dan eene opvoering ons werkelijk schoone, genotsvolle momenten heeft geschonken. Zulks pleit voor het tooneelgezelschap van de heer Poot. Niettemin dringt zich hier de vraag op: is het wenschelijk dat een schouwburg, hoofdzakelijk voor het gesproken tooneel ingericht en toegerust, ook zijne krachten wijde aan zangspelkunst? Dit wordt dan allicht eene versnippering, eene verbrokkeling van krachten welke noodzakelijk schaden moet, of althans, een rustig en geleidelijk concentreeren van krachten, waaruit sterke tooneelkunst wordt geboren, verhinderen.

Als gesproken tooneel kregen wij - behalve de omgewerkte tendenz-stukken als "De Beschadigden" van Brieux, "De Banden" van G. Van Zype - dan ten slotte het zeer ophefmakende, nieuwe banen brekende, huiverig realistische drama "De Vertraagde Film" van Herman Teirlinck. Wij gaan ons hier niet wagen aan eene beoordeeling van dit stuk, door de eenen hoog geprezen, door de anderen omneer gehaald. (Wij herinneren ons alleen dat het bijwijlen onze zenuwen erg op de proef stelde, dat het, in het tweede bedrijf oogenblikken van hoog en zuiver lyrisme had, en aan het slot alle schoonheid des levens met baldadig-cynische banden stuk sloeg, erger dan een Leopardi of een Schopenhauer). Het opvoeren van deze "Vertraagde Film" heeft ons echter verheugd om het groote belang dat hiermede plots werd gehecht aan het Vlaamsche tooneel te Brussel.

Hiermede is, meteen gebleken dat ook Vlaamsche tooneelkunst, als de noodige belangstelling en steun er is, te Brussel leven en bloeien kan. Leven en bloeien moet. Want we zegden het reeds: een degelijk Vlaamsch tooneel is de beste volksschool. Zoo ver hebben wij het hier nog niet gebracht. Onze Vlaamsche Schouwburg bezit uitmuntende krachten, doch het repertorium bleef vaak al te laag bij den grond. En dan, stukken welke in de oogen van andersdenkenden kunstwaarde bezitten, kunnen wij, als katholieken, niet immer goedkeuren of toejuichen, dewijl wij aan alle kunst moreele eischen moeten stellen. De taak van een tooneelbestuurder is dus uiterst kiesch en zwaar. De heer Poot heeft kloeke schouders... Of hij ook onze kijk op het leven en de kunst bezit? Wij betwijfelen het, en kunnen dat van hem ook niet eischen. Doch telkens wanneer hij zich beijvert om ons volk gezonder en degelijker kost voor te zetten, zullen wij die pogingen weten te waardeeren en aan te moedigen. Anderzijds, zullen wij niet aarzelen hem vrij en vrank onze meening te zeggen, wanneer het ons voorkomt dat zijn repertorium een misselijken weg opgaat.