Men schrijft ons:

"Een heerlijke namiddag en een deugddoende, zieleverkende vertooning!" Ziedaar den algemeenen indruk over 't "Middeleeuwsche Passiespel" dat Maandag laatst, in St-Lodewijkscollege, door de "Kruistochtertjes van Hooglede" werd opgevoerd.

Voor een stampvolle zaal, vertoonden die vlijtige Vlaamsche jongens, zoo vol eenvoud, ernst en vroomheid, in een twintigtal tafereelen, het bitter lijden O.H.J.C. van af 't Laatste Avondmaal tot de Kruisdood en de Verrijzenis. Elk tafereel werd voorafgegaan door een inleiding van een kleinen "narrator", die telkens den noodigen uitleg verschafte. Tusschenin, als een doorloopende daad, de lieve eigenaardige handeling van den kleinen vriend van Jezus, "Martial", het kind dat eens aan de apostelen tot voorbeeld werd gesteld, dat den Zaligmaker met zooveel zorg, en liefde volgde langs den lijdensweg en de bescheiden zending volbracht hem door Jezus' diepen, veelzeggenden blik, zwijgend toevertrouwd: Veronica te verwittigen dat de eerste, wie 't toekwam zijn H. Aanschijn, in haar doek op wonderdadige wijze ingeprent, te aanschouwen, Maria, zijn lieve Moeder was.

En telkens het gordijn weer opging, staarden die honderden toeschouwers, tot tweemaal toe, minutenlang, in ademlooze stilte, met heilige aandoening, naar die aangrijpende tafereelen die hun Jezus H. lijden als deden medevoelen en beleven.

Echt wonder hoe men, met een groepje simpele, doch flink-gedrilde jongetjes, zulk kunstvol en indrukwekkend schouwspel kan geven. Toch moet erbij gezegd dat de zoowel gekozen kostumes, de fijnberekende kleurschakeering, de goed aangepaste belichting, machtig medehielpen om van die beelden echte kunstpereltjes te maken. Bij elk tafereeltje werd een meestal welgepast muziekstukje uitgevoerd dat de godsdienstige ontroering nog inniger maakte.

Is het ons toegelaten een paar bedenkingen - geen afbrekende kritiek - in te brengen, dan zouden we nog wat meer eenheid en aanpassing wenschen in de keuze der stukken. In plaats van minder passende - hoewel zeer mooie - stukken van Grieg, Beethoven, Händel, enz., een godsdienstig [???], een oud-Vlaamsch godsdienstig lied, of beter nog een uitreksel van of een bewerking op een liturgisch gezang uit het officie der Goede Waak? - Zoo b.v. bij den doodstrijd des Heeren, bij 't verraad van Judas, een of ander Responsorium "Tristis est anima maa"...; "Judas mercator pessimus"; - bij een kruistafereel het aandoenlijke "Sabat Mater" dat ons volk zóó innig kan medevoelen; - bij de Verrijzenis, in plaats van een "Priestermarsch", het triomfantelijke "Victimae Paschalis"? Dit zou voorzeker de godsdienstige stemming nog louteren en verdiepen en tevens christen volke smaak doen krijgen in de dramatische kracht onzer H. Liturgie?

Velen zullen ook liever de Judas-rol vervuld zien door een der Kruistochtertjes. Hoe goed die rol vertolkt wordt door een ouderen speler, toch zal altijd een zekere dissonantie blijven bestaan tusschen het lieve naïf-kinderlijk spel der kleinen en de meer gestyleerde tragischdoende handeling van een oudere. Eindelijk hoorden we ook beter de laatste woorden van den Zaligmaker op 't Kruis eenvoudig weg, met statigen eerbied, - aangehaald door den kleinen "Narrator", dan ietwat gedwongen en minder gepast nagebootst door een speler... achter de schermen.

Dit vermindert nochtans geenzins onze welverdiende bewondering voor de kunstwaarde en vooral voor de godsdienstig-opvoedende kracht van heel de voorstelling en ten volle stemmen we overeen met de woorden die Z. E. H. Kar. De Schepper, ontroerd den spelers en inrichters toestuurde, waar bij, in naam van het "werk der Priesterroepingen" hun oprechten dank en lof betuigde en wenschte dat hun spel alom veel goed mochte stichten.

Kruistochtertjes van Hooglede, onder de bekwame leiding uwer Geestelijkheid, hebt ge waarlijk goed en schoon werk verricht. Doe zo voort! Mocht ge in menige stad en in menig dorp van Vlaanderen - vooral in dien heiligen Vasten en Passietijd - optreden! Zoo doet ge een echten Kruistocht, helpt ge mee aan waar apostolaat en sticht uw "Passiespel" wellicht evenveel goed als menig Vasten-sermoen, tot kunstvolle, zedelijke, Godsdienstige opvoeding en verheffing van ons Christen volk!