In den Nederlandschen Schouwburg te Antwerpen had verleden Zaterdag de « première » plaats van het eerste deel der « Nibelungen », door Fr. Hebbel.

Het Nibelungen-epos kon niet anders dan de dichters er toe brengen het in hunne moderne taal te herzingen. Het epos-zelf immers, stamt uit het hart van het volk, en vindt zijn onderwerp in de verspreide sagen. Toch wekt het verwondering als men de oud-Germaansche sagen naspoort, dat in hoofdzaak alleen « De Nibelungen » zich op het voorplan houden. Zij is ook de oudste, althans bekende sage, waarin men nog duidelijk den naklank der volkerenwisseling kan waarnemen, hier treden de heidenen en christenen nog wapenbroederlijk samen op. Daarin ligt misschien wel de diepere oorzaak van de vele bewerkingen die van « De Mytische Siegfried » ontstonden. Er bestond hier inderdaad eene grootere gelegenheid een innerlijk konflikt te verbinden aan de uiterlijke tegenstelling van heidenen en christenen, en waar de sagen dan toch maar de reflex van 'het leven van een volk zijn, wekt het minder verwondering dat de op « De Nibelungen » volgende sagen minder aantrekkingskracht schenen te bezitten voor de dramaturgen. De geschiedenis van Karel De Groote, van zijne Paladijnen, en zijne heldentochten tegen de Mooren is inderdaad uitsluitelijk christelijk, evenals de daarop volgende sage van Koning Artus, van zijne Tafelronde en de H. Graal, waarmede het christelijk ridderschap gebouwd wordt op de overblijfselen van het bijna overwonnen heidendom. Deze sagen-cyclen gaven minder gelegenheid tot dramatische conflikten, en daarom werden zij minder tot bewerking aangewend.

Het schijnt dat het bijwonen eener vertooning van Rampach's « Nibelungen-Hort », Hebbel aanzette deze stof opnieuw te dramatiseeren. Is Rampach's bewerking totaal in den vergeethoek geraakt, en behoudt ze slechts historische waarde, dan heeft Hebbel het slechts aan zijne groote dichterlijke kracht te danken dat zijn werk niet denzelfden weg is opgegaan. Want al 'heet' hij het ook een « treurspel », dan weet hij door zijne bewerking nooit het hart te ontroeren, noch een blijven den indruk te verwekken. Hebbel zelf verklaarde dat « motieven welke eenzijdig op gevoelens berusten, niet geschikt zijn voor het drama.», hetgeen trouwens uit heel zijn oeuvre blijkt. Steeds blijft hij meer denker dan dichter, daarom ook hebben zijne werken meer literaire, dan dramatische verdiensten. Daarbij heeft hij zijn doel: de dramatische schatten van het nationale Nibelungen-epos, zooals het van mond tot mond overgeërfd werd, te ontginnen, zonder door te dringen in den Noorschen sagencyclus met zijn meer poetischen en mystischen zin, nooit uit het oog verloren. Hij zelf schreef hieromtrent:

« Dat de lijn gemakkelijk te trekken was omdat de eerste schepper ze zelf scherp afgeteekend heeft en niet is gaan zweven in den nevel, waar zijne schepselen tot allegorieën zouden geworden zijn, terwijl toovermiddelen de plaats van algemeen geldige motieven zouden ingenomen hebben ».

De opvoering van « De Nibelungen » heeft ons volledig in het teeken van de romantiek geplaatst. Niet enkel en alleen het werk van Hebbel, maar heel de vertolking en esceneering voerde ons meer dan vijftig jaar terug. Eens te meer blijkt geschiedenis de eeuwige terugkeer van het voorbije !

De vertolking stond op een zeer hoog peil, en wij, betwijfelen zeer of dit seizoen nog eene gelijke 'hoogte' bereikt wordt. Er was voortdurend stemming, die door ieder afzonderlijk volgehouden werd. Er was spanning ook omdat er meer gespeeld, dan gedeclameerd werd, en toch ging er van den tekst weinig of niets verloren. De groote revelatie van deze opvoering is zonder twijfel Joris Diels, die zich in Siegfried op meesterlijke wijze heeft doen gelden. Als hij tot nog toe weinig voldoening geschonken heeft -- wat wij alleen memoreeren willen om de beteekenis van zijne huidige prestatie sterker te onderlijnen -- dan heeft hij als Siegfried met 'n slag alle sympathieën veroverd. Hij had een held samengesteld vol jeugdigen overmoed, die het geheele ensemble beheerschte. Zijne figuur schraagde het werd door een ingehouden spel, dat plots door eene onverwachte en vernieuwde uitbarsting opnieuw overrompelde. Zijne zeggingskracht was eveneens zeer sterk en het veroveringsverhaal van den Nibelungenschat in het voorspel, werd op buitengewone wijze voorgedragen. Naast hem moeten vooral Coen Hissing (Hagen) en J. De Coen (Brünhilde) vermeld worden.

J.