In weerwil van de striemenden regen en den miniatuur-wervelwind die Maandagavond onze hoofdstad teisterden was een overgroote massa Vlamingen naar de Lakenstraat getrokken om er kennis te maken met de echte wervelwinden: de "Mvoula", in de overzeesche tropenwereld.

Als ge op het nippertje komt aangeloopen en dan nog een tijdje voor de kontreel moet aanschuiven is de voorhang reeds opgetrokken en staat ge zoo plots in het hart van Afrika, alwaar ge beschut tegen de doodende tropenhitte in de schaduw van boomenreuzen, zweetende Europeanen hebt ontdekt. Ze spreken over hun verleden in het geboorteland dat ver is, over de weerbarstigheid van de Afrikaansche wildernis en over de even groote weerbarstigheid van de zwarte menschen die hen omringen, hen vaak met den dood bedreigend.

Hier dan, in dit exotisch milieu wordt het specifiek menschelijk drama gesitueerd dat in "Mvoula" wordt voorgesteld. U hebt bij de twee rustende kolonialen rijksbeheerder Robert Carlier opgemerkt en ik zal u even vertellen dat hij uit Europa is weggevlucht omdat hij daar, met een oprecht zuivere liefde een vrouw, Simone, heeft bemind doch door haar in een vlaag van vrouwelijke grilligheid, werd afgewezen. Om de droeve ontgoocheling te vergeten zal Robert dag en nacht slaven en wroeten in deze oerstreek en spijts de gevaren een held worden op het beschavingsveld. Simone is ondertusschen mevr. de Rives geworden maar met den dag berouwt het haar meer den edelen Robert afgewezen te hebben. Haar man gaat in den kolonialen dienst en Simone zal hem volgen en het zoodanig weten te schikken dat zij te midden van de wildernis op den post van Robert Carlier terecht komt, waar deze het beschavingswerk met onwrikbaren wil en kloeke hand doorvoert. In den late avond, terwijl een wervelstorm over het tropenwoud is losgebarsten, komt mevr. de Rives Robert in zijn hut opzoeken om hem - tevergeefs evenwel- te overtuigen van haar onvergankelijke liefde voor hem, die zij in lichtzinnigheid had afgewezen. De Rives verrast evenwel zijn vrouw en de echtgenoot ziet voortaan in Robert niet meer een overste maar een mededinger. Tijdens een oproer van de inboorlingen komt Simone op tragische wijze aan haar einde. In een brief heeft zij echter haar echtgenoot plechtig haar onschuld betuigd evenals deze van Carlier wiens naam onaangetast aan den hare verbonden is.

"Mvoula" is een drama van levenswaarheid en diep-menschelijkheid, een drama van zedelijken nood, een drama van liefde en van haat, een psychologische uitdieping van de geheimste roerselen der menschelijke ziel en tevens een drama met trouwe weergave van Afrika en zijn geheimzinnigheid.

Alvorens over de vertolking te gewagen wijzen wij op de prachtige dekors geleverd door Delescluze naar de ontwerpen van kunstschilder Allard l'Olivier, iets eenigs op gebied van dekorschildering. Zij dragen er reuzenveel bij om de typische Afrikaanse atmosfeer te scheppen.

Men zou zich dit drama moeilijk kunnen indenken zonder medewerking van negers die rond het hoofdgebeuren evolueeren en daarom worden deze negerrollen toevertrouwd aan een twintigtal echt Congoleezen met hun opperhoofd en hun toovenaar en hun gekenden acteur Paul Fabo die reeds in verscheidene stukken optrad.

De h. Chalux, schrijver van "Mvoula" voerde regie met vaste hand en haalt eer van de vertolking.

Bij de blanke spelers, de acteurs van den Vlaamsche Schouwburg, vermelden we speciaal den h. Bouchez, die als Robert Carlier door zijn flink getypeerd spel menigmaal in open doek werd toegejuicht. Het slepend tempo in de eerste tafereelen is wel eenigszins de schuld van het werk zelf. Jef Van Outryve bracht humor bij door de hem eigen uitbeeldingswijze van de rol van Achilles Malpart, de half-verloopen Europeaan die Afrika haat doch tevens liefheeft. Mevr. Irma de Veirman heeft zichzelf overtroffen in de rol van Simone de Rives. Haar poëtische vlucht in het tweede bedrijf, een ontboezeming over de heerlijkheden van de Afrikaansche wildernis, werd zeer gewaardeerd benevens haar diep-gevoeld samenspel met Carlier in de hut. Aangrijpend is wel de zielstrijd tusschen deze twee, gansch in eenklank met de woeste wildheid van de ontketende natuurelementen, de groeiende wervelstorm die dreigt en vernielt. De h. Joossens is een gemoedelijke vader Brancard. De h. Adolf Denis is zeer verdienstvol in de rol van den hooghartigen heer de Rives terwijl ook de h. Vandenauwera en Lode Sonk gewaardeerd spel leveren. Al deze acteurs doen ons meeleven met het gebeuren, met hun strijd van ellende en ontbering in de groote eenzaamheid. Zij toonen ons de ruige kanten doch tevens de edele taak van Europeanen die het hoogere betrachten.

De negers vertolkers stellen ons zeer suggestief het een en ander voor uit het Congoleesche leven en het is dank zij hen dat het geheel een specifiek documentair karakter vertoont. Vermeldenswaard is de tooneelvaardigheid van den neger-acteur Paul Fabo en van de mulattin Mej. Genna Walu. Het opperhoofd Kongoud en de toovenaar Tshukala, die de goden aanroept en gift mengt, geven ons een kijk op de geheimen van het Zwarte volk. De neger-acteurs werden herhaaldelijk in open doek toegejuicht.

Kortom, "Mvoula" is een merkwaardigheid in de huidige tooneelmalaise en zal duizenden den weg doen inslaan naar de Lakenstraat.