De laatste hand aan dit verhaal leg ik op den tweeden verjaardag van het afsterven van het wezen, dat me liever was dan het licht in m'n oogen.

Héél vroeg in dezen stralenden Zomerochtend togen haar ouders in vrome bedevaart naar haar graf, dat verdween onder een lawine van bloemen.

Op kelken en halmen fonkelden dauwparels in de jonge zon, als tranen, door de geesten van de dooden op hun laatste rustplaats dezen nacht geschreid; ritselend, als microscopische vliegtuigjes, scheerden staalblauwe libellen van zerk tot zerk, af en toe schoot een leeuwerik, met blij gegorgel het hooge zonnegoud in en van ver, heel, héél ver galmde de roep van een koekoek...

En... nu ik me voorgenomen had, op dézen dag juist, dit werk te voltooien, heb ik m'n pelgrimstocht uitgestrekt tot de graven van allen daar, die in de geschiedenis van de Vlaamsche Opera een voorname rol gespeeld hebben.

Ik heb gestaard op hun namen, op hun beeltenissen — hoe alle portretten en conterfeitsels, in steen of brons, op een graf... beeltenissen van doode menschen zijn !... —

en boven elks gebeente, lang en diep teruggedacht aan hun leven en hun strijd...

Hoe dikwijls hebben ze dien strijd vóór en rond ons eigen Vlaamsch zangtooneel zelfs niet tegen elkaar gevoerd, — ieder in de volle overtuiging dat hij het best de Groote Zaak diende?...

Thans is de groote vrede over hen gekomen. Allen slapen ze den eeuwigen slaap onder den weelderigsten tooi, vandaag, van de onsterfelijke, steeds opnieuw geboren natuur...

Maar het Werk-zelf, waaraan zij al de krachten van hun kunstzinnige Vlaamsche overtuiging hebben gewijd — dat is achtergebleven. Het staat thans, diepgeworteld, in den Vlaamschen bodem. Onwrikbaar erfstuk voor al de geslachten die na hen gekomen zijn en... na onszelf zullen komen.

1 Mei - 22 Juni 1939.