Archief Etcetera


Schrebers Moestuin



Schrebers Moestuin

Lukas B. Suter

Vertaling Ludo Abicht

(c) 1983, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main. Alle rechten voorbehouden aan Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main.



Personen

Daniel Paul Schreber

Dr. Juris, Senaatspresident op rust ;

geb. 1842

Sabine Schreber

De vrouw van Daniel Paul; geh.

IS57

Daniel Gustav Schreber

De broer van Daniel Paul; Dr. Juris ; lid van het gerechtshof; geb. 1839 Professor Paul Emil Flechsig Hersenspecialist; Directeur van de universitaire kliniek voor geesteszieken in Leipzig ; geb. 1847 De verpleger

Kardinal Rampella, De Weerwolf De Tuinier; worden door één speler

gespeeld

Kardinal Calimberti, Sigmund Freud;

Grondlegger van de Psychoanalyse: geb. 1856; worden door één acteur gespeeld

Kardinal Casati, Marie-Hélène;

worden door één actrice gespeeld Een non, Uschi; worden door één actrice (of in ieder geval door één acteur) gespeeld Eerste dame Tweede dame Juffrouw Hering Het meisje

Een nonnenkoor / de gasten op een burgerlijk avondfeest / patiënten van het herstellingsoord Sonnenstein

Eerste deel

De gespleten kop

Eerste scène Pangymnastiek

Een grote ruimte zonder vensters en helemaal met tegels bezet, fel verlicht, zonder schaduwen. Je kan van de twee kanten vooraan en achteraan door deuren in de muur optreden. Vooraan in het midden, op de rand van het podium, een witte badkuip.

Lente 1894. Waszaal van de universiteitskliniek van Leipzig. Daniel Paul Schreber zit in de badkuip. De verpleger dweilt de vloer. Daniel Paul probeert zich te verdrinken. De verpleger onderbreekt zijn bezigheid en kijkt aandachtig naar Daniel Paul, wiens kop niet meer zichtbaar is voor het publiek. Na een tijdje duikt Daniel Paul opnieuw met een rode kop hoven de rand van de badkuip op. Water kletst uit de badkuip op de grond. Wanneer Daniel Paul begint te spreken, herneemt de verpleger zijn werk afgestompt en gelaten.

Daniel Paul ik dien klacht in begrijpt U

waarom sterven mijn

dagdagelijkse protesten weg

tegen deze mij in

mijn eer als

Duitse man en als

senaatspresident bij het

koninklijke

wel te verstaan

koninklijke hoge gerechtshof

in Dresden

krenkende waarom

sterven mijn

heftige protesen weg

tegen deze mij

onterende toestand

waarom sterven ze ongehoord weg ik dien klacht in uitdrukkelijk wilt U dat eindelijk ter kennis nemen ik dien klacht in De verpleger U dient klacht in (Daniël Paul bedekt krampachtig zijn oren, alsof hij door een onverdraaglijk geruis geschrokken werd. Na een tijdje luistert hij voorzichtig in de kamer. Hij kalmeert een beetje en begint met een zekere zakelijkheid te doceren). Daniël Paul gezien mij kamfer en

ook broomnatrium en evenzeer chloraalhydraat dus alle middelen van de geneeskunde niet meer in slaap helpen en mijn slapeloosheid de oorzaak van mijn zenuwontreddering is gezien dus de geneeskunde bij mij van A tot Z mislukt is zie ik mij gedwongen me niet meer aan haar verboden te houden en een einde aan mijn leven te maken (Hij probeert opnieuw zich te verdrinken. De verpleger bekijkt hem nu met een aandacht die een beetje verslapt is. Daniël Pauls kop duikt weer op).

Daniël Paul waar is de

professor waarom

komt professor Flechsig me

niet onder de ogen en

beëindigt dit

treurspel waarvoor

ik hem zonder twijfel

persoonlijk

verantwoordelijk

moet verklaren ik

verwacht nu al sinds

de eerste meldingen van de

katastrofen over de wereldorde tot aan mijn oor gedrongen zijn begrijpt U sinds ik gedwongen word me in deze zogenaamde kliniek op te houden verwacht ik dat men mij het uitdrukkelijk voor mij bestemde vergif aanreikt ik wil cyaankali mijn cyaankali De verpleger Uw cyaankali (Daniël Paul stopt zich kort de oren toe).

Daniël Paul stilte wanneer ik met

de aanklacht begin waar is de gerechtsdienaar men werpe deze woorden uit de zaal

(Hij beheerst zich. Docerend)

in de naam van de Koning

in de zaak van

Senaatspresident

Daniël Paul Schreber tegen

de Geheime Gezondheidsraad

Professor Doctor

Geheimraad

Paul Emil Flechsig in

Leipzig directeur van de

zogenaamde

psychiatrische en

zenuwkliniek

dat U

beklaagde zoals zo vele dokters niet helemaal aan de verleiding hebt kunnen weerstaan om een van de patiënten die aan Uw behandeling toevertrouwd

waren wegens een toevallig zich voordoende aanleiding van het hoogste wetenschappelijke

belang

naast het eigenlijke doel van de

genezing als proefobject voor wetenschappelijke experimenten te misbruiken hoeft hier hoewel het geval ter discussie mijn persoonlijk geval is slechts in de rand bemerkt te worden en ik wil zonder uitstel tol het belangrijkste punt van de aanklacht komen het gaat hier zoals U weet over de katastrofe van mijn hoofd die een wereldkatastrofe is en omgekeerd is de in de laatste tijd in de wonderbare bouw van de wereld gapende kloof het allerdichtste met mijn persoonlijk noodlot verbonden de wereldkatastrofe zoals ik dus terecht mag zeggen de wereldkatastrofe is de katastrofe van mijn hoofd mijn hoofd is uit zijn voegen mijn mishandeld hoofd maar genoeg hierover het gaat over moord

De verpleger over moord

(Daniël Paul negeert de opmerking

van de verpleger).

Daniël Paul Beken

Uw principe

Professor Flechsig

volgens het welke U en

Uw familie al

sinds de tijd

van Frederik de Grote legen

mij en

mijn familie

samenzweren

God ophitsen

zielenmoord plegen

bekent U dus

dit principe van U

l'appelit vient

en mangeant

De verpleger ons principe luidt Daniël Paul de aanklacht is nog lang niet ten einde

wacht U dus alstublieft tol U opgeroepen wordt om te getuigen

De verpleger ons principe luidt hou je bek of

je vliegt uit het dennenbad en de gekkencel in

(Daniël Pauls kop verdwijnt in de badkuip. De verpleger trekt hem op aan zijn nek).

De verpleger het huisreglement

beste Doctor Schreber junior

gekit ook voor

juristen

(De verpleger laat Daniël Paul in de kuip terugvallen en veegt daarna heel nauwgezet het gepletste water van de grond op. Daarbij wringt hij de dweil boven de badkuip uit. waarin Daniël Paul zijn monoloog houdt). Daniël Paul iedere dood mijnheer zij het dood door verdrinken of zij het de gifdood

dood door

het openen van dc

slagaders

denkt U aan

Seneca de

schandelijkste dood is

waardiger dan

het smadelijke bestaan dat

men mij tegen de wereldorde in

wil opdringen de

hemel smeedt een

hemeltergende intrige

een aanslag op

mijn geestelijke en

lichamelijke integriteit ik

ben gekwetst en

de gekwetste mannelijkheid

laat mij

geen verderleven toe waar is mijn cyaankali of geeft U mij tenminste strychnine mijn hersenen zijn zoals binnenkort wel algemeen bekend zal zijn murw gekookt verlamming en krankzinnig gemaakt De verpleger krankzinnig Daniei Paul Luistert U ik bied U

vijfhonderd mark aan als U mij een graf verschaft

De verpleger zegge en schrijve

vijfhonderd mark

Daniël Paul een graf voor

de rust van een graf de stilte van de doden geen licht en geen geruis geen knijpen en geen knellen meer een graf voor

deftig graf (hij stokt) mijn arm

ziet U

rot geworden

ziet U

mijn been dit been is aan het vergaan is dat de melaatsheid in elk geval Lepra hebraica en hier



asjeblief dit ding tussen mijn benen is een ding

nuchter beschouwd heeft dat nog slechts een verre gelijkenis met een normaal mannelijk lid gekrompen verpest

De verpleger verwijfd ik begrijp als Uw vader zaliger U zo kon zien Daniël Paul ontmand moet ik dan misbruikt

wat staart U me aan

ik ben bereid met

alle middelen bereid

om te sterven

vijfhonderd mark

mijn aanbod

U wil mij

niet bijzetten

is dan de

toestand van mijn

lichaam volgens

de geldende voorschriften als

niet meer tot begraven in staat

te noemen

ben ik als

dode nog

in het leven of

levend begraven

dat is de

pest in

mij hier

stinkt het naar

ontbinding ik

beklaag me

men laat de

hele wereld

kapot gaan alleen

mij weigert men

een graf hoewel

ik tegen deze

ondraaglijke toestand

ononderbroken

aanklacht indien

(Plots pakt de verpleger Daniël Pauls voeten. Daniël Paul verstomt onmiddellijk).

De verpleger (met gespeelde kinderlijkheid)

Doctor Schreber in de badkuip pletst en pletst en pletst

wil helemaal

niet rustig en

verstandig worden

(plots scherpe toon)

met Uw permissie

Mijnheer de Senaatspresident

(De verpleger trekt Daniël Paul aan

de voeten omhoog, zodat zijn hoofd

onder water duikt. Daniël Paul

probeert zich schreeuwend vrij te

kronkelen. De verpleger laat Daniël

Paul los. Hij verstomt).

De verpleger wie niet

horen wil

moet voelen

(De verpleger trekt Daniël Paul omhoog en begint hem af te drogen). De verpleger Uw beroemde vader zou me hierin gelijk geven dat mag U van mij geloven een groot man een uitstekend turner maar

U Mijnheer de President U doet zijn naam geen eer aan

2.

(Professor Flechsig treedt op).

Flechsig goed nieuws

Mijnheer de President

(Daniel Paul zakt in het water terug,

zodat de verpleger en Flechsig

natgespet worden).

Flechsig ik breng U

goed nieuws

Daniel Paul het kan

zonder twijfel

niet ontkend worden dat

U hier

Herr Professor een uitstekende op mij alleszins indruk makende spraakzaamheid ontplooit maar ik doorzie Uw

zielenmoordende bedoelingen

de herinnering aan

mijn Ik dat

ik ooit was in

mij uit te doven terwijl

U mooie woorden

met horden in

mijn schedel jaagt

Flechsig kalm maar

Daniel Paul leugengedrocht

Flechsig Mijnheer de President

Daniel Paul woordgeweldige

maskeraden Flechsig Uw vrouw Daniel Paul niet afleiden Herinnert U zich toch eens aan mijn broer veeleer aan mijn vader wie heeft tijdens het gezondheidsturnen van elke

morgen op de ijzeren ladder wie heeft hem die ladder tegen het hoofd getoverd in 1858 respectievelijk 61 wie

heeft hem in 1861 tegen de wereldorde in uit het rijk der levenden gehaald

Flechsig luistert U alstublieft naar mij

Daniel Paul bekent U maar Flechsig Uw vrouw is terug uit Berlijn

Daniel Paul Apage satanas Flechsig ja wilt U dan Uw vrouw niet zien (Daniel Paul zwijgt). Flechsig ze is hier in de kliniek (Daniel Paul zwijgt). De verpleger altijd hetzelfde Herr Professor dit geroep om vergif en mijn gevecht tegen het verdrinken

Flechsig ach een groteske deze dagdagelijkse zelf moord gymnastiek De verpleger weerbarstig ik zeg het toch verwijfd

Daniel Paul de wereld is

niet meer waar

ze was is

niet meer in

de wereld veeleer

heeft men de wereld

in mij

ingekopt en

stukken van god zitten me in het lijf hele horden van vluchtig gefabriceerde mannen die me lastig vallen woord gymnastiek in alle hersenkronkels Flechsig Uw hersenen Mijnheer de President zijn overprikkeld Daniel Paul overbevolkt ik weet

precies waarover ik praal

Flechsig ik ga met U akkoord

zonder twijfel vormt

de schors van de grote hersenen

een slagveld waar

de lagere driften met

de hogere gevoelens en

ideeën om

de heerschappij vechten tenminste bij de edeler aangelegde naturen Daniel Paul ik ben overbevolkt terwijl Leipzig verlaten en leeg geworden is vernietigd

De verpleger steeds Herr Professor deze woordenbrij zijn hele kop schijnt er wel van vol te zijn en hij vist

ononderbroken daarin in troebel water Flechsig (geprikkeld tot de verpleger)

ik verwacht Mijnheer

de President Schreber in

een klein half uur

in mijn kantoor

maakt U hem klaar

Daniel Paul ik dien klacht in

hoort U

(De verpleger doet Daniel Paul zwijgen door hem de handdoek in de mond te stoppen. Flechsig gaat snel weg.

(Daniel Gustav is helemaal achteraan opgetreden. Hij is tot aan het midden van de achterwand gestapt en begint pathetisch Rückert te citeren).

Daniel Gustav "Bedenk, dat er een God steeds in je lichaam woont, En van ontwijding zij die tempel

steeds verschoond," (Daniel Gustav steekt een revolver in zijn mond, trekt, een scherpe knal. Daniel Paul verstart, Daniel Gustav valt langzaam om. Op de voer met de witte tegels vormt er zich een rode bloedvlek. De verpleger schijnt het voorval niet waar te nemen. Hij maakt Daniel Paul klaar. Deze begint, totaal beangstigd, de verpleger toe te spreken. Het is net alsof hij plots een echt gesprek met hem wil hebben. Daniel Paul kent U het gevoel beloerd te worden overal barsten en daarachter een gefonkel en een geknipper ergens achter gebarsten dingen loeren ogen het is net alsof we

op de drempel stonden van een vervallen slachthuis nietwaar de

vensters zijn ingeslagen slechts zwarte gaten kijken je aan

het gezicht van het gebouw is

verblind zijn

ingewanden zijn

eruit gesleurd

midden in een bijna

eindeloze

gifgroen gemarmerde puinhoop staat het baksteengebouw bruinrood en

slechts in zijn zwarte binnenste

heeft een spieden

het overleefd het

zijn wellicht de

ogen van al de

dieren die

hier ooit geslacht werden

ook de stank van het

slachten plakt nog

taai aan de muren

Mijnheer

men dwingt U

naar binnen te gaan

angst overvalt U

muziek die

verslaaft

de angst

begrijpt U

is als een

zonde de

angst

Tweede Scène Onze Vader

(De spreekkamer van Professor Flechsig. Het wordt licht. Voor een grote kaart, die een van de beroemde hersenplannen van Flechsig afbeeldt, troont Professor Flechsig achter een monsterachtig bureau overladen met dossierw en geneeskundige apparaten. Sabine Schreber zit op een stoel links van het bureau). Flechsig waar subtiele ziektes van

geslachtsdelen als materiele oorzaak voor pathologische symptomen van de

hersenen kunnen worden gediagnosticeerd

Frau Doktor Schreiber volgens mijn ervaringen op zich een ingreep

raadzaam maar

de voorwaarden hiervoor

brengt slechts het

samenwerken van een in

technisch-diagnostisch opzicht

hoogstaande

gynekoloog

respectievelijk

uroloog met

de neuropatholoog

respectievelijk

psychiater

daar het hier toch gaat over een ondanks alle technische vooruitgang niet helemaal onbedenkelijke operatie Sabine U kent het vertrouwen en de bewondering die ik voor U koester maar

U moet mij begrijpen



Flechsig hel is een feit Frau Doktor Sehreber dat alle door

mij in mijn kliniek uitgevoerde ingrepen suksesrijk waren ik heb in

de meeste gevallen zelfs volledige genezing kunnen breiken

Sabine dat betwijfel ik toch niet

Flechsig de psychiatrie

Frau Doktor Sehreber kent

slechts één taboe

de integriteit van de hersenen en

ik verzeker U dat

die door

het wegnemen van

pathologische prikkelhaarden in het

onderlijf niet

aangetast worden

integendeel een

tijdige ingreep kan

eventueel een

patiënt tegen

levenslange ziekte beschermen Sabine heeft U mijn man al

niet eens geholpen Herr Professor met langdurige dennebaden Flechsig tien jaar geleden zeker toen

nadat hij die verkiezing voor het parlement verloren had

waren alleen zijn

zenuwen te veel geprikkeld

maar vandaag

ondanks morfine en opium ondanks

de koude behandeling van de wervelkolom en

shocktherapieën van

langdurige dennebaden

wil ik niet eens praten

is de toestand van Uw

man ondanks

onze inspanningen in

de vier maanden sinds

zijn opname in

november 93 verslechterd

hallucinaties van de reuk

het gehoor en

het gezicht

verwarren zijn geest

in de nacht volgend

op Uw afreis werd

de patiënt

ontredderd door een

totaal abnormaal aantal

hevige polluties

Sabine maar Herr Professor

we hebben

tevreden en normaal

geleefd na

zijn eerste aanval

tien huwelijksjaren lang

tevreden en normaal

Flechsig het is ongetwijfeld een

zware last de

echtgenote van een weliswaar heel intelligente maar jammer genoeg psychotische man te zijn ik vertel U dit alles slechts omdat U mij ten eerste

over in elk geval nog toe te passen therapieën gesproken hebt en ten tweede om U moed te geven

de geneeskunde

gaan omzeggens dagelijks vooruit kastralie is slechts een voorbeeld tussen

Sabine de verrassende promotie tot senaatspresident heeft hem toch te veel inspanning gekost net als toen hij de parlementsverkiezingen

verloren had dat heeft U mij zelf verklaard Flechsig de feiten Frau Doktor Sehreber zijn komplex Sabine hij is mijn man ondanks alles

Flechsig natuurlijk hebben we voor

zo'n belangrijke ingreep

Uw toestemming nodig

de kastratie als

middel tegen

psychosen

respectievelijk

neurosen

moet eerst nog op

een brede empirische basis

uitgetest worden

tot nog toe hebben we om

redenen die

ook een leek

meteen kan begrijpen

de kastratie slechts bij

patiënten van het vrouwelijk

geslacht geprobeerd Sabine natuurlijk Flechsig Wat nu Uw man betreft zijn we nog

helemaal niet zeker over de in elk geval toe te passen

therapieën (Er wordt geklopt). Flechsig dus windt U zich niet op Frau Doktor Sehreber

(De verpleger treedt op).

De verpleger Senaatspresident

Sehreber Sabine en

Flechsig ik ben benieuwd hoe hij nu op U reageren zal ook indien hij U niet zou

herkennen doet U maar

zoals we besproken hebben alsof U niets van zijn toestand afweet het is voor zijn goed begrijpt U

(Flechsig gaat links af. Sabine blijft nerveus achter. De verpleger leidt Daniël Paul rechts binnen. Hij heeft een kamerjas aan. De verpleger zet hem op een stoel tegenover Sabine. Dan trekt hij zich op de. achtergrond terug: gaat zitten., haalt een krant boven en doet alsof hij leest. Lange

Sabine hoe gaat het

gaat het goed maar Paul zeg toch minstens één woordje over ons weerzien waarom zeg je mij niet simpel goeiedag ik ben toch je Sabine en

ik zal je opnieuw elke dag bezoeken zoals vóór mijn vakantie in Berlijn dagdagelijks tot je genezen bent Daniël Paul Berlijn

Berlijn

verklaart ze

voor de notulen

Sabine maar Paul

Daniël Paul zoals ik weet uit

betrouwbare bron

ook Berlijn zit

onder hel ijs

Berlijn is

een veld vol ruïnen en

met ijs bedekt de

Rijkshoofdstad Berlijn

waarom had

uitgerekend Berlijn

gespaard moeten blijven waarom

had Berlijn

moeten overleven

Sabine maar Paul ik

Berlijn

vier dagen lang Daniël Paul vier dagen

zozo

en hier

ging een eeuwigheid voorbij

Sabine begrijp me toch Daniël Paul een eeuwigheid

het moet

jaren geleden zijn

mijn vrouw voor het laatst gezien heb

Sabine ik was toch alleen maar

bij mijn vader

om uit te rusten

Daniël Paul bij haar vader

verklaart ze verder

is ze geweest

maar wie

vraag ik

Mijnheer haar vader

een twedehands

een tweedehands

theaterspook

Sabine Paul asjeblieft

Daniël Paul een blijspelnonkel

mijnheer de hoofdregisseur van het stadstheater dat graag wereldtheater zou spelen een familie-ergernis voor de Schrebers die lot de hoogste hemels adel behoren Sabine het is genoeg Daniël Paul een opeenstapeling van samengeraapt gedachtengoed een nietig aanbod van goedkope

van buiten geleerde frasen dat zich voor haar verwekker uitgaf

Sabine maar Paul bezondig je niet Daniël Paul bezondigen wat hoor ik nu lispelt het

de lucht het liegen

Sabine zo heb ik het niet bedoeld

Daniël Paul nu imiteert ze brutaal de appel valt niet ver van de boom de

sentimenteel naieve Sabine je doet me onrecht ik doe wat

ik kan

voor jou

(Daniël Paul keert zich naar de verpleger, alsof hij bij hem steun

Daniël Paul theater mijnheer dat is toch allemaal maar

zegt U het mij maar die wonderpop hier die beweert

hier vóór

mij te zitten

ze wil werkelijk mijn

bloedeigen vrouw

geweest zijn

Sabine maar Paul

Daniël Paul (koleriek)

maar Paul

maar Paul

maar Paul

wie verhoort hier

eigenlijk wie

Sabine maar Paul

(De verpleger is dreigend opgestaan): Daniël Paul (tot de verpleger) die mirakuleuze geit mij of ik die haastig in mekaar gestoken

De verpleger wat een apentheater Daniël Paul theater

juist

dat zeg

ik ook

ook U mijnheer

theater

De verpleger Mijnheer de President Sabine geduld Professor Flechsig zal je helpen

Daniël Paul Professor Flechsig Sabine ik ben er zeker van het wordt allemaal weer zoals vroeger

(Daniël Paul begint te doceren. De verpleger gaat intussen opnieuw zitten). Daniël Paul de ziel Flechsig is een onrechtmatige hemelvorst en heeft zich tussen God en mij gewurmd de ziel van ieder mens bestaat uit zenuwen en God zelf is

van meet af aan slechts

zenuw de

ziel van Flechsig

heeft de hemel

als een net overtrokken en

delen van God

het net vastgeraakt en

zweren nu als slaven van Flechsig

samen legen mij

Sabine hoe moet ik

dat begrijpen

je bent gewoon

moedeloos en je hebt

geen godvertrouwen meer

sinds ik je ken

ben je een



twijfelaar geweest (korte stilte) heeft

Professor Flechsig je niet al eens geholpen toen heeft hij me mijn man teruggegeven en hij zal opnieuw een mirakel doen Daniël Paul ook zij dat staat nu vast speelt onder één hoedje met

de moorddadige Flechsigbende Sabine ik zal voor je bidden Paul Daniël Paul heel juist er moet

gebeden worden want ik heb in de strijd die God tegen me voert God zelf aan mijn kant iets wat weliswaar Zijn door de ziel van Flechsig verdwaasde Almacht niet wil begrijpen kent God toch slechts de doden maar niet het leven dat Hij volgens de wereldorde moest vermijden omdat het Hem in zijn bestaan bedreigt er

moet gebeden worden dat God die

met me omgaat als met een dode

zijn vergissing inziet ik heb de

ondergang van de wereld nu eenmaal overleefd en daarom moet er gebeden worden

Hij mijn leven erkenne

Flechsig verdoeme en

Zijn stralen van

mijn geprikkelde

zenuwen wende

(hij knielt neer)

"Onze Vader

die in de hemel zijt"

(Sabine knielt ook neer en bidt

het Onzevader mee. De verpleger

slaat het gebeuren radeloos gade).

Daniël Paul en Sabine samen

"Geheiligd zij Uw naam

Uw Rijk kome

Uw wil geschiede

hier op aarde

zoals in de hemel

Geef ons heden

ons dagelijks brood."

4.

(Links is Daniël Gustav opgetreden. Daniël Paul verstomt meteen. Sabine, die alleen ten einde bidt, en de verpleger bemerken Daniël Gustav niet).

Sabine "Geef ons heden

ons dagelijks brood

en vergeef ons

onze schulden

zoals wij vergeven onze

schuldenaren en leid ons niet in bekoring maar verlos ons van het kwade want van U is het Rijk en de Kracht en de Heerlijkheid in eeuwigheid Amen."

(Sabine begint te snikken. Daniel Gustav heeft zich intussen op Flechsigs plaats achter het bureau gezet).

Daniel Gustav je lichaam is een kerk

uit allerfijnste aarde

daarin een vonk van God

en 't zielenlampje glimt

dal dit de stof beheerst

als licht van hoogste waarde

is jou als eigen werk

tot levensdoel bestemd

(Daniel Gustav haalt een revolver te

voorschijn).

Daniel Paul alsjeblieft niet nee

(Daniel Paul begint te roepen. Sabine wijkt achteruit, vol tranen. De verpleger neemt Daniel Paul vast. Die slaat wild om zich heen. Daniel Gustav roept luider dan het lawaai. Daniel Gustav Anthropos schreef vader

de wonderbare bouw van het menselijke organisme Anthropos het mirakel Anthropos (Daniel Gustav schiet zichzelf neer, valt in elkaar en verdwijnt achter het bureau. Intussen is Flechsig opgetreden).

Flechsig naar de gekkencel naakt alstublieft en bindt U hem vast

(Hij neemt de wenende Sabine in zijn armen en zet ze op haar stoel. De verpleger sleurt de razende Daniel Paul uit de kamer). Flechsig (tegen Sabine) dat zal een heilzame schok voor hem zijn

(Flechsig gaat geprikkeld achter zijn

bureau zitten).

Sabine (snikkend)

hij is mijn man

ondanks alles

ik zal altijd

voor hem bidden

Derde Scène liet Oog van God

(Het is de periode van de grote godsgerichten die in april 1894 begon. Deze periode, bekent Daniël Paul Sehreber, is niet alleen de gruwelijkste in zijn leven geweest, maar ook de heilige. Een gekkencel van de universiteitskliniek van Leipzig. De met witte tegels beklede ruimte is slechts zwak verlicht. Helemaal vooraan, hij de rand van het toneel, ligt Daniël Paul op een hospitaalbed dat op wieten staat. Hij is met leren riemen aan het bed gebonden. Zijn kleding bestaat slechts uit een lendendoek en militaire laarzen. Die heeft God hem altebei aangetoverd. Pas na een tijdje zien we dat de gekkencel merkwaardig vervreemd is: er staan twee rijen kerkbanken die een gang vormen, achteraan afgesloten door een indrukwekkend altaar. Het centrale altaarstuk is een Godsoog dat in kitschige lucht zweeft en door een Drievuldigheids-driehoek omkaderd is. Ervoor flakkert een rood Eeuwig licht. Links en rechts van de kerkbanken staan

twee biechtstoelen in barokstijl en met purperen gordijnen. In één van de biechtstoelen herkennen we een knielende non. Op een kerkbank dicht bij het altaar zit Sabine Sehreber geknield te bidden Het godshuis, duidelijk een katholieke versie van de universiteitskerk van Leipzig, en de gekkencel, waarin Daniël Paul opgesloten is, zijn tot één heilige plaats versmolten. Daniël Paul nee asjeblief niet niet steken er gaat een steken door de lucht en het heet God nee niet niet oog om oog

(hij stokt) de goede oude gezegden veeleer de kwade gezegden spreekwoorden als valkuilen op

de weg naar de ouderdom (hij stokt, opgewonden)

eeuwige oog dat daar is en alles ziet het stekende moordende oog God is

in brand geschoten voor mij de ogen als planeten

een ganse mensheid ogen na een slapeloze nacht zondaressengeknipper dan zwijmelend de ogen van Fransen vretend en fanatiek Jezuïeten ogen en Jodenogen als bloedzuigers aan mijn lichaam klevend en ik in het brandpunt van deze stralen niet steken asjeblief niet ik heb het zo koud in

mijn lichaam ik ben verloren vreemd in deze wellust die de Flechsiggod in de vorm van een zenuw een heel wijf druppelend in mij giet reeds botten borsten en een afgrond gaapt al in mij

melkwegeenzaamheid (roept)

o vader vader waarom hebt gij mij verlaten

2.

(De verpleger treedt op. Hij draagt het uniform van een Frans officier). De verpleger weldra zal ik je neuken mooie onschuld uit de Elzas

Daniël Paul wat heeft U gezegd

De verpleger ik zal je

ontmaagden

Daniel Paul is U krankzinnig ik ben

senaatspresident Sehreber De verpleger nu gooi je weer eens

van alles door elkaar Daniel Paul wie is U eigenlijk

De verpleger herinner je je niet

Daniel Paul onmogelijk deze scène waarom draagt U midden in Sachsen het uniform van een Frans officier De verpleger om je beter te kunnen neuken, Daniel Paul U mij

verdwijnt U ik roep

De verpleger mijn zuigeling je bent heel mooi als je bang bent de angst zet grote ogen op en dat windt me op Daniel Paul schaamteloos Uw blikken

De verpleger wanneer je rose kut eindelijk groot genoeg is zal ik je pakken onder de vrije hemel zoals je dat kent uit je dromen Daniel Paul ik droom niet ik droom nooit De verpleger je beddegoed 's morgens spreekt een andere taal

Daniel Paul ik roep er op los De verpleger wanneer ik je

omvergooi op Gods vrije veld dan mag je krijsen kindje zoveel als je wil en mijn roede zal je tuchtigen en je heel indringend Frans leren

Daniel Paul zolang er een druppel

Duits bloed in mijn aders klopt verdedig ik mijn land en mijn geslacht

(De verpleger begint Daniel Paul te strelen).

De verpleger dat wil ik hopen want mij maakt dat geil onschuldig lam je zal in het schone groene Elzas liggen heel eenzaam en verlaten

gestigmalizeerd door mijn genade en op je rug liggend spiernaakt met bloed en vuil besmeerd zal je de

sterren zoeken aan de donkere hemel boven Duitsland de sterren die uitgedoofd zijn

(De verpleger rukt Daniel Pauls lendendoek af en legt het op zijn gezicht).



De verpleger pardon

ton visage

is me nog

altijd een

heel klein beetje

te kattig

weet je bij

een vrouw is

meestal ofwel

de smoel of

de kul

onappetijtelijk

we kunnen dus

de smoel bedekken en

neuken of

de kut bedekken en

ja wat dan

(Daniël Paul begint te roepen. De verpleger treedt onmiddellijk af).

3.

(Al gedurende de voorgaande scène is Sabine begonnen, luid te bidden). Sabine "Vóór je de echte vrede

De stille godesvrede -

De vrede, die geen leven kent

Fn geen genot hierneder.

Dan is het nodig dat Gods arm

je door een wonde plage.

Dan moet je roepen: God, erbarm

Erbarm U mijner dagen,

Dan is het nodig dat geschrei

Zich uit je ziele wringe,

En dat het donker in jou zij.

Als voor 't begin der dingen.

Dan is het nodig, dat voortaan

het leed je steeds doet beven.

En dat er niet één enkele traan

Nog in je ziel kan leven.

En als volbracht is alle rouw

en alle leed geleden.

dan komt ais lieve Gast in jou

de stille godesvrede."

4.

(Nauwelijks is de verpleger aan het eind van de tweede scène verdwenen, of de kardinalen Galimberti. Casati en Rampolla komen uit de biechtstoel, waar de non knielt. Ze bekom/neren zich niet om de biddende Sabine, maar keren zich meteen tot Daniël Paul). Galimberti wij hebben Uw geroep vernomen mijn zoon Casati hebben het vernomen

Galimberti vrees niet Casati gij moet niet vrezen mijn zoon

Rampolla waarom is zijn gezicht bedekt

Casati waarom Rampolla niet echter zijn naaktheid Casati en waarom draagt hij laarzen

Galimberti geduld de biecht zal hem verlichten

(Casati neemt hef lendendoek van Daniël Pauls gezicht). Casati waarom draagt gij laarzen mijn zoon beken

(Rampolla trekt het lendendoek uit Casatis handen en bedekt daarmee Daniël Pauls geslacht).

Rampolla is hij niet oud genoeg om te weten dat

de pedagogische principes reeds

moeten gelden wanneer

de kleintjes

zonder reden brullen

Casati (tegen Rampolla)

een gek

die gelooft dat

hij zonder reden laarzen draagt Eminentie

Rampolla (ignoreert Casati, tegen Galimberti). beschouw toch zijn gezicht

Monsignore Galimberti

hij heeft

randen om

de ogen

Casati randen

Rampolla heel juist

Monsignore Casati

Casati zwarte

Monsignore Rampolla

zwarte randen

Galimberti geen wonder

zijn ziel is

uitgeput door

verborgen gedachten

Rampolla we moeten

zijn ogen wassen

Casati we moeten

zijn laarzen uittrekken

Galimberti hij moet biechten

Rampolla Monsignore Galimberti

hij is te

onnozel om te biechten Casati je bent te onnozel mijn zoon

Rampolla zijn blik moet helder zijn en

God gericht

Galimberti daarom moet hij biechten

Daniël Paul (roepend) protestants

Galimberti wij beminnen je Daniël Paul protestants Galimberti zijn wij misschien de Inkwisitie Casati die zijn we niet mijn zoon

Galimberti de heilige Kerk

zal ook jou in

haar school opnemen

Casati (tot Galimberti)

eerst moet hij

zijn laarzen uittrekken

Eminentie

5.

(De non brengt uit de biechtstoel een plasticbekken en een linnen

De non is hij

nu eindelijk ontmand

Galimberti nog hopen we dat hij zijn zonden zal biechten zuster Rampolla de zaak begint lang te duren

Casati inderdaad Monsignore Rampolla lang

(De non dekt Daniël Paul toe met het linnen doek, zodat alleen zijn hoofd en zijn voeten met de laarzen onbedekt blijven).

10/85

De non men zou hem als

Uw edele Gratie

de toestemming geven men

zou hem moeten

ontmannen

(De non gaat terug in de biechtstoel).

6.

Galimberti wel

Casati mijn zoon

Rampolla wij allen weten dat

de opvoeding van knapen

gewoonlijk

moeilijk is en

een hogere graad van

energie vereist dan

die van de meisjes

Daniël Paul ik zweer het U

ik ben volgens

de strengste zedelijke principes opgevoed geworden en ik heb mezelf mijn hele leven lang voor alles op

het geslachtelijke gebied een

aan deze principes beantwoordende

terughoudendheid opgelegd en

welteverstaan ook

vandaag nog

Galimberti hij liegt

Casati waarom lieg je

mijn zoon

Galimberti juist de

stilste zonden

mijn zoon

roepen het

luidst naar de

Rampolla konsekwentie is de fundamentele voorwaarde van elk pedagogisch sukscs we moeten hem wassen Galimberti nu dan als hij helemaal geen inzicht wil tonen aan het werk

(Terwijl Galimberti Daniël Pauls mond dichtdrukt, Rampolla Daniël Pauls ogen wast en Casati aan Daniël Pauls laarzen sleurt, bidt Sabine luid).

Sabine "Daar gaat een lam en

draagt de schuld der wereld en haar kinders, het gaat daar en boet vol geduld de zonden aller zondaars : I Iet gaal daar zwakjes en kapot en wordt geleid naar het schavot wil alle vreugd verzaken; Het neemt op zich smaad, hoon en

spot;

angst, wonden, striemen, kruis en

dood

en spreekt: " 'k wil 't gaarne

dragen." (Terwijl Sabine luid bidt, doceert Galimberti).

Galimberti we moeten hem volgens

de voorschriften van de

Heilige Stoel vóór

we tot het uiterste overgaan

schorpioenen in

vurig gewaad

op en in zijn

schedel zetten dat

ze daar ononderbroken

de mis lezen dat

ze zijn hoofd

kapotsteken en

samentrekken dat

ze het Heilige Vuur

ontsteken waarin

zijn geslacht

zal verkolen

(Dreunend beginnen kerkklokken te tuiden. Dan komt er nog orgelmuziek hij. Galimberti laat Daniël Paul los. Rampolla onderbreekt het wassen, Casati houdt intussen een laars van Daniël Paul in zijn handen. Ontelbare nonnen treden op en knielen in de kerkbanken. Daniël Gusfav treedt op en gaat onopvallend bij de nonnen zitten. Het centrale altaarstuk gaat open. Uit de opening treedt Professor Flechsig. Hij draagt een bloedbevlekte laboratoriummantel. In zijn handen houdt hij een wit laboratoriumbekken, waarin het hoofd ligt van de vijf weken oude Man in Luther. De kardinalen knielen neer. Het wordt

Flechsig ongewoon weliswaar

hooggeachte vergadering

is deze plaats hier

op het altaar van de

universiteitskerk boven de

eerbiedwaardige gebeenten

ongewoon maar

mijn thema

"Hersens en Ziel"

niet onaangepast

hooggeachte vergadering

uitgaande van

het feit dat

doden geen

bewustzijn uitdrukken

postuleren wij

de grondstelling dat

de ziel een functie

van het lichaam is

wij laten dus

spekulaties over

immanente relaties van het

individuele bewustzijn met de

wereldziel en wat

dies meer zij graag

en zonder nijd over

aan de senaatspresident op rust

Daniël Paul Schreber

Daniël Paul in het begin was

het woord

Flechsig wij de

geneeskunde in

haar prominente vertegenwoor-

digers

verklaren

het bewustzijn en

dus ook de

ziel als

nevenverschijnsel van biofysische processen en leveren daarmee het voorbereidende werk voor een fysiologische moraal Schopenhauer de gigantische zanger van de Wil vergist zich wanneer hij de grote gestalten van de geniale toneelschrijvers gelijkstelt met reële personen wat de waarheid betreft hij ontwikkelt zijn psychiatrie met lichamen van zuivere poëzie want slechts een geest als Shakespeare kan razen zoals Ophelia terwijl

de werkelijkheid van de gekken

daadwerkelijk een

heel andere is

U zal bijvoorbeeld

met ons akkoord gaan als

we verklaren dat



Daniël Paul Schreber wat hij zelf ook moge beweren geen Ophelia is

Daniël Paul en het Woord was

God en

God is in

mijn mond

Galimberti silentium

Daniël Paul en wie mijn

woord verdraait

verdraait God in

mijn mond

Rampolla stilte

hebben we gezegd

Casati (tot Rampolla)

silentium

Flechsig wij nu de geneeskunde wij houden ons aan vlees en bloed aan zenuwbanen zenuwcentra wat U hier voor U heeft is

het hoofd van Martin Luther de beroemde schedel die ik de eerste keer op die gedenkwaardige 5de mei 1872 en sindsdien telkens opnieuw opendeen in stukken zaagde een horizontale snede hooggeachte vergadering de wereldberoemde coup de Flechsig opende de

hersens van de nauwelijks vijf weken oude Martin Luther en maakte deze knaap tot een ware

reformator van de geneeskunde leden van alle

kultuurvolkeren komen sindsdien op bedevaart naar mij om onder leiding te ontleden

(hij begint Luthers hoofd open te zagen).

verse kinderlijken en verse foetussen zijn een makkelijk hanteerbaar materiaal en daarenboven een ware goudmijn voor hersenspecialisten nu moeten

hooggeachte vergadering Martin Luthers lagere hersengedeelten uiterst precies van de grote hersenschors gescheiden worden van die hoge sieren waarin de mens zichzelf als object

herkent en tegelijk als subject zich voelt een

opengezaagd hoofd is hooggeachte vergadering een kleine wereld is eenvoudig wereldkennis een opengezaagd hoofd (Daniël Gustav begint luid te zingen).

Daniël Gustav "0 Heiland trek de

hemels open..." (De ganse vergaderde gemeente, behalve Daniël Paul en Flechsig, die zwijgend aan Martin Luthers hoofd blijft zagen, vallen in en zingen Daniël Gustavs protestants koorlied mee).

Allen behalve Daniël Paul en Flechsig "Kom van de hemel naar

ons lopen. Ruk af des hemels poort en deur.. (Daniël Gustav schiet zichzelf plotseling dood Liet gezang verstomt). Daniël Gustav (stervend/ " Ruk af, waar slot en grendel

voor..."

(Daniël Gustav is dood. Flechsig heeft Martin Luthers hoofd opengezaagd).

Vierde scene Gemak

(Een gemak in de universiteitskliniek van Leipzig. Lente 1895. De godsgerichten duren nog altijd voor, maar hun dreigende intensiteit is afgenomen.

Glijdend licht. Centraal in het midden van een met uitte tegels bedekte kamer staat een WC pot; daarop zit Daniel Paul gekleed in een wit nachthemd, onbeweeglijk, met starre blik. Plotseling stelt hij onbewogen vast) : Daniel Paul dat is het godzijbijelkaaruitzicht (pauze) dat is het grandioze

godzijbijelkaaruitzicht

(De verpleger treedt op). Daniel Paul U stoort De verpleger maak je niet nat

Daniel Paul U stoort hey

godzijbijeIkaaruitzicht het

uitzicht op

de geschokte en

met ijs bedekte aarde die

aan mijn voeten

ligt ondergedompeld in

wonderbaar blauw en

onvergelijkelijk schoon en

prachtig want

zonder mensen helemaal

zonder mensen

De verpleger jij hebt die

plaats hier

niet gepacht

Schreber

Daniel Paul waar ik ben is God en waar God is is geen huis maar een schijthuis en Schreber zal schijten op de aarde op de aarde schijt Schreber en Schreber vindt dat gedenkwaardig

De verpleger doe dan maar op (De verpleger gaat af, wat Daniel Paul echter niet schijnt te merken; hij docert verder, alsof de verpleger nog altijd in de kamer is). Daniel Paul ik ben in elk geval bereid de

zielen van alle pausen

te verdelgen en

als kampioen aan

het protestantse Duitsland

de wereldheerschappij als

uitverkoren volk van God

terug te geven zoals bekend

bestaat er reeds ondanks

kosmische katastrofen bijvoorbeeld

een overstroomde Venus of een

afgehaakte Kassiopeia

een planeet waarop

kleine Schrebers een

aan hun grootte beantwoordend

rundvee kweken en mij

als nationale heilige vereren en

daarom zeg ik voor

de toekomst

ook U

Apage Flechsigs en alle andere speciale gezanten die de Heilige Stoel op mijn mannelijkheid afzendt zullen het noodlot van de 240 benediktijnen niet ontlopen die ik samen met ontelbare nonnen genadeloos in mijn hoofd vernietigd heb vanaf vandaag wordt met allen die mij aanvallen kort proces gemaakt ik zal de aarde betreden als mongolenvorst en Joden Jezuieten Slaven in de kiem verstikken om Lebensraum te scheppen voor de nieuwe mens die ik vormen zal uit Schreberse geest

(Daniel Paul springt totaal onverwacht van de WC op en kijkt met ontzetting naar de pot, waar langzaam het hoofd van Daniel Gustav verschijnt).

Daniel Gusluv Broer (Daniel Paul zwijgt). Daniel Gustav kom mee (Daniel Paul zwijgt). Daniel Gustav waarom beu je nu bang

(Daniel Paul zwijgt). Daniel Gustav of je me nu

doodzwijgt of overstemt de stem van hel verleden is sterker en jouw zwijgen en je roepen is steeds maar haar echo Daniel Paul in Brazilië heb je me lastig gevallen op de Pleïaden en nu op de Phobos

Daniel Gustav kom mee ook

in je heelal

ben je een gevangene van de folterkamer van onze kindertijd Daniel Paul als was je mijn schaduw bij elke stap na stap vervolg je mij

Daniel Gustav omdat je je eigen

schaduw ontvlucht

de schaduw waarin

je altijd stond

och kleine Paul

Daniel Paul ik ben niet klein

Daniel Gustav och broederhart

Daniel Paul ook als je de

eerstgeborene bent

ben je niet meer de

oudste van ons twee

Daniel Gustav verlaat je planeet

Daniel Paul ik heb jou vele

jaren overleefd

Daniel Gustav en meer dan ooit sta je in

mijn schaduw ik ben een

geplaagd kind geweest net als jij maatje herinnering heeft een duivel van me gemaakt (Daniël Paul zwijgt). Daniël Gustav waarom aarzel je de waarheid van mijn dood heeft jouw katastrofen overleefd je kan jezelf niet ontlopen

Daniël Paul laat me met rust

Daniël Gustav laat me rust vindei

(Daniël Gustav steekt een revolver

uit naar Daniël Paul. Daniël Paul

wijkt terug).

Daniël Paul wat wil je

Daniël Gustav kom mee

we hebben nu

genoeg geleden

Daniël Paul wat doe je

Daniël Gustav ik hou van je

Daniël Paul het is een zonde

Daniël Gustav stenen is schoon

(Daniël Gustav zet de revolver legen

zijn slapen).

Daniël Paul in de naam des vaders Gustav

Daniël Gustav jij geest die

steeds het

goede wil en

daarom het

kwade doet jij

hebt de wereld

vernietigd met

machtige vuist en

toch kan je haar

niet ontlopen

Daniël Paul waarom dit

cynisme waarom

doe je het

telkens opnieuw

Daniël Gustav Ik min wat geen

mens ooit geprezen, wat niemand tot lief ooit miek : mijn eigen oerbinnenste wezen, en alles, wal raar is en ziek.' Daniël Paul dat ben jij niet Gustav die smeerlapperij die poëzie

zij was schuldig

aan jouw ongeluk

Daniël Gustav niet poëzie

melancholie heeft

mij in 't graf gebracht

Daniël Paul poëzie is melancholie

ziekelijk

dat heeft vader je al gezegd Gustav

waarom doe je het mij telkens weer aan

Daniël Gustav en hebben we geen talent

voor het geluk dan toch

talent voor katastrofen

(Daniël Gustav steekt de revolver

in zijn mond. Daniël Paul probeert

hem uit zijn hand te rukken maar

Daniël Gustav pakt de hand van zijn

broer en trekt hem mee naar

beneden, zodat Daniël Paul valt,

terwijl Daniël Gustav helemaal in het

toilet verdwijnt).

Daniël Paul (roept zijn broer

achterna)

jij

Daniël Gustav Judas Ischariot



(De verpleger treedt op).

De verpleger President

Daniël Paul de ondergrond

van de mens

De verpleger wat

Daniël Paul hij is verontrust de

menslijke ondergrond

De verpleger kan je me

verklaren wat

je daar bezig bent

jij Jurist

Daniël Paul eigenlijk zou ik mijn huisrecht in mijn eigen hoofd tegen vreemde indringers moeten mogen verdedigen De verpleger jij bent heel eenvoudig te geleerd om te schijten

(Daniël Paul gaat opnieuw op het toilet zitten).

Daniël Paul dat God het

organisme van het leven nog altijd niet begrijpt is langzamerhand pijnlijk (De verpleger pakt Daniël Paul hij de nek en trekt hem van het toilet). De verpleger kom nu maar van de Troon der Heerlijkheden naar beneden

Daniël Paul Gods onbekwaamheid

om te leren is

de schuld van alles

(De verpleger kwakt Daniël Paul op de grond. Daniël Gustav verschijnt opnieuw in de WC). De verpleger hopeloos een hopeloos geval

Daniël Gustav al de verspilde

woorden De verpleger sta op

(Daniël Paul beweegt zich niet).

Daniël Gustav al dc

niet geweende tranen

De verpleger snap je niet

senaatspresident of niet

je wordt verplaatst

gesticht voor ongeneeslijken

Herr Doktor Schreber

(De verpleger sleept Daniël Paul,

die alles zonder verzet over zich

laat gaan, bij zijn voeten weg. Daniël

(iustav stijgt uit de WC. Hij is

onberispelijk gekleed).

Daniël Gustav het ganse

niet geleefde leven

mijn roepende

afwezigheid

stond op als

aanklager tegen

(Daniël Gustav gaat naar de deur,

waarlangs de verpleger met Daniël

Paul daarnet verdwenen is.

Daniël Gustav (in de deur staande)

ik heb mij

verzuimd

(Hij schiet zich in de mond en valt voorover door de deur uit de kamer.

Vijlde scène Gemaskerd bal

(Zomer 1895. In de salons van het door Daniël Pauls innerlijke stemmen als 'duivelskeuken' bestempelde privégesticht voor geesteszieken van Dr. Pierson bij Coswig, waar Daniël Paul ongeveer veertien dagen verbleef.

Als het licht aangaat, is de verbouwing, die door bedienden in livrei wordt uitgevoerd, in volle gang. Over de kamer verspreid staan sofa's, diepe zetels en kleine tafeltjes. Daniel Paul zit zuurkijkend en met een versteend gezicht in een fauteuil. Hij draagt een lichtjes versleten reiskostuum, heeft een hoed op zijn hoojd en een koffer bij zich. Op de witte vloertegels worden tapijten en dierenhuiden gelegd. De WC pot van de vierde scène wordt in een palmpot veranderd die. samen met andere potplanten, zoiets als een armzalige jardin d'hiver suggereert. Pen zwarte vleugelpiano die zonder speler muziek maakt wordt tot aan de helft binnengereden en druppelt stroperige muziek in de kamer. Hopen maskers worden op zilveren schotels naar binnen gedragen en op de grond verspreid. Intussen is een totaal gemaskerde groep binnengekomen. De heren dragen een smoking en de dames een avondjurk. Daniel Paul wordt van alle kanten bekeken. De groep ervaart hem duidelijk als een indringer. Overal wordt over hem gefluisterd. De dames schijnen verontwaardigd te zijn. de heren eerder geamuseerd. Pen man treedt op, die in plaats van een hoojd een luchtballon op zijn schouders draagt. Hij trekt dadelijk de aandacht weg van Daniel Paul en naar zich toe. Hij begint een lied te zingen. Aan de stem herkent men Daniel Gustav).

Daniel Gustav ik ben steeds maar

in een kring gelopen mijn treurigheid trok rare snuiten en is op lachen uitgelopen mijn hart bleef dor en verlaten slechts de zoete salonmelodie jankt beschaamd over mijn lijden zo bitter zo goedkoop is mijn

gedicht

maar mij raakt het toch nog het

diep in mezelf ween ik van smart maar mijn ogen zijn droog zonder

en zo kent niemand mijn wenend

slechts de zoete salonmelodie... dat is een treurige rondedans een kindheid die niet eindigen uil ik weet het. maar heb om te

schreeuwen geen kans en in mij blijft het als in een

graf zo stil slechts de zoete salonmelodie... (Applaus. Daniel Gustav buigt met wankelende ballon). Ferste dame ik ben ontroerd Fräulein Hering (twijfelend)

Ferste dame ja het heeft me getroffen

Fräulein Hering ik vond het

zwaar overdreven

Ferste dame over smaak

Fräulein I lering

kan men niet discussiëren

(De verbouwing is gebeurd en de scène geeft nu de indruk van een vervreemd burgerlijk interieur uit de fin-de-sciècle tijd. Pen merkwaardige burgerlijke soiree schijnt volop in gang te zijn. De mannen roken sigaren, drinken likeur en zijn al

10/85

lichtjes beschonken. Er zijn nog twee van de dienaars op de scène gebleven. Ze serveren likeur, die groen, rood en blauw uit de kristallen bekers fonkelt, waarbij de heren de kleuren van de drinks volgens een eenvoudig schema afwisselen. Op een rood glas volgt een groen en dan een blauw enz. Het valt op dat allen zich aan deze regel houden. Alleen Daniël Paul maakt een uitzondering, hij laat de glazen onaangeraakt naast zich staan. 'Poch wordt hem elke ronde aangereikt. De volgende scènes moeten gedeeltelijk simultaan gespeeld worden. In het midden praten twee heren, die men aan hun stemmen onmiddellijk als verpleger en Plechsig kan identificeren).

De verpleger hij gedraagt zich U permitteert Herr Professor verkeerd

als een dame

en dat asjeblieft op

een voorname soiree

Flechsig ik heb eigenlijk

ontzettend veel zin om die

merkwaardige schedel

zonder uitstel

in een autopsie te ontleden een

coup de Flechsig

zodat de wereld

het zou kunnen zien

gedeformeerde associatiecentra

De verpleger ik zou zeggen

zedelijk verwilderd

rechtuit proletarisch

met zijn gele gezicht

ziet hij eruit als

een berucht aardappeleter

Flechsig maar mijn beste mijnheer

von Walther Miss Schreber kan slechts onderwerp van de pathologie zijn niet van de moraal De verpleger U is weliswaar Herr Professor een erkend specialist maar ik zou zeggen toch iets te sterk door het liberalisme beïnvloed Plechsig ik ben zoals U weet Duits-nationaal op de eerste plaats en natuurlijk ook liberaal want ik denk dat de geest de mensen adelt De verpleger ik leg heel sterk de nadruk

op de aristokratie van het bloed

Flechsig overigens

weet U reeds wat

Zijne Majesteit

liet verluiden toen

Zijne Majesteit het

hersenplan zag dat

ik de eer had voor de

wereldtentoonstelling van

Chicago speciaal

te ontwerpen

Zijne Majesteit

Koning Albert von Sachsen

vergeleek de

hersenbanen met een

spoorwegnet en was

vreselijk entoesiast

(De verpleger keert Plechsig de rug

Flechsig (roept de verpleger na)

een strategisch genie Zijne Majesteit zonder twijfel een strategisch genie

(Gedurende de tweede scène heeft zich vooraan op de rand van het podium een groep dames rond Daniel Gustav verzameld. Ze bekijken allemaal een ingebeelde maan in de toeschouwersruimte. Terwijl Flechsig zich naar Daniel Paul keert, mengt de verpleger zich in de groep dames rond Daniel Gustav). Tweede dame dat is de zogenaamde maneschijnzaligheid Eerste dame ziet U de wonderbare kring die hij heeft de maan schijnt bruid te zijn gans onschuldig en getooid met

een fijne

lila sluier

Fräulein Hering het is

de maan de maan is mannelijk

Tweede dame maar mijn liefste U spreekt toch

Frans

het is

la luna

Fräulein Hering in Frankrijk mais c'est clair maar de Duitse maan is mannelijk

Daniel Gustav 'En gene hemelse

gestalten, zij vragen niet naar man of

Fräulein Hering alstublieft Flechsig (tot Daniel Paul) een goede reis gehad

beste

(Voortzetting)

De verpleger (tot Daniel Gustav)

wat heeft U gezegd

Daniel Gustav ik citeerde Goethe

Ferste dame Goethe

Daniel Gustav Mignon's lied :

'En gene hemelse gestalten,

die vragen niet naar man of

vrouw..."

De verpleger interessant (Pijnlijk momentje).

(Voortzetting) Flechsig (tot Daniel Paul) doet U toch minstens Uw mantel uit Miss Schreber

(Flechsig trekt Daniel Paul de hoed van hei hoofd en legt hem op het zilveren tablet van een voorbijgaand dienaar). Flechsig al was het maar voor de gezelligheid

(voortzetting)

Tweede dame in elk geval

erg rose uit alsof

hij een rode kop had gekregen

Fräulein Hering de Duitse man

krijgt geen rode kop

Daniel Gustav het tedere blozen is



alleszins een van de

belangrijkste privileges van de

lieflijke vrouwelijkheid

als ik Petrarca

mag citeren die

het blozen van zijn

Laura als volgt

bezongen heeft :

'Zo mooi zag ik de morgen

nog nooit stralen'. (De verpleger duwt onverwachts zijn sigaar uit op Daniel Gustavs ballon, die ontploft).

Eerste dame dat is toch moord Fräulein Hering maar mijn beste toch

De verpleger met deze

encyclopedische kop heeft

een hele wereld het

leven uitgeademd

(De 'maneschijn-groep' begint uit

elkaar te gaan).

4.

( voortzetting)

(Flechsig biedt Daniel Paul sigaren aan).

Flechsig een sigaar Miss Schreber

( voortzetting)

(De verpleger die nogal centraal staat, probeert nog een keer, de aandacht van de uit elkaar gaande 'maneschijn-groep' op zich te trekken).

De verpleger zonder hoofd

gelooft onze

Herr Professor zijn er

geen hersens

en zonder hersens

is er geen ziel

en zonder ziel geen

mens en dus ook

geen Petrarca alleen

ik ben ondanks alles en

kom zonder

deze wijsheid wel terecht dat

Mesdames is mijn logika adel blijft adel met of zonder hoofd (Gedurende het vervolg verwijdert de 'Maneschijn-groep' zich uit de kamer. Slechts Daniel Gustav, die onbeweeglijk is blijven staan, en de eerste dame, die Daniel Gustav vanop enige afstand bekijkt, blijven achter)..

4.

( voortzetting) Flechsig (tot Daniel Paul) toen ik U leerde kennen wanneer was dat weer ja juist na

die parlementsverkiezingen lieve hemel men wou onze

uiterst gevoelige president naar Berlijn zenden naar de strenge Bismarck ik

herinner me nog goed hoe

in de krant stond

'Wie kent er eigenlijk

Doktor Schreber junior ?'

geen wonder dat

U de verkiezingen verloor en U

dan bij mij moest

komen herstellen

toen was U een

gepassioneerd sigarenroker dat weet ik nog precies

asjeblieft dus bedien U

(voortzetting)

(De eerste dame nadert Daniël Gustav).

Eerste dame ik wou U alleen maar

zeggen U drukt zich wondermooi uit Daniël Gustav ik denk dat het erg

mooi moet zijn als

kostbare regels

verweefd in het

alledaagse leven te verwijlen

Eerste dame ik heb U hier

nog nooit gezien

U is vast

een groot dichter

(voortzetting)

Flechsig (tot Daniël Paul)

nee

geen sigaar echt niet

(voortzetting)

Eerste dame waarom praat U

niet verder

heeft U verdriet

Daniël Gustav ik ben een

zelfmoordenaar

Eerste dame een nogal makaber grapje

Daniël Gustav permitteer Daniël Gustav Schreber koninklijke gerechtsraadlid aan het nationale gerechtshof \an

Sachsen in Bautzen gestorven op 8 mei 1877

Eerste dame wat krijgt U nu Daniël Gustav 38 jaar oud zelfmoord door neerschieten

Eerste dame U is een monster

(Ze loopt krijsend weg).

Daniël Gustav (roept haar achterna)

ik aanbid U

Mevrouw

(Hij gaat af).

(voortzetting)

Flechsig (tot Daniël Paul)

in de grond

heeft U gelijk

Miss Schreber dat

U niet meer rookt

de gezondheid de

lieve gezondheid

velen plegen zelfs

zelfmoord om

met verstandige vooruitziendheid

bepaalde geniepige ziektes

vóór te zijn en

vanuit medisch oogpunt

kan daartegen

niets ingebracht worden want

nog altijd geldt wat

Uw vader zaliger zo

onvergelijkelijk volks

ons allen op het hart gedrukt heeft

voorkomen is beter

dan genezen

5.

(Tweede dame treedt op). Tweede dame komt U toch op het terras

het is zo'n

zachte avond buiten

(Ze gaat af Ook de laatste gasten

verlaten de kamer, zodat Flechsig

alleen achterblijft met Daniel Paul),

(voortzetting)

Flechsig voelt U

zich eenzaam

Miss Schreber

we moesten U

verplaatsen we

konden niets meer

voor U doen

U is verbaasd

me opnieuw aan te treffen

Uw fossiele mannelijkheid heeft

me nu eenmaal geboeid

ik kan het niet nalaten

me voor U

te interesseren

(Daniel Paul rukt Flechsig het masker van het gezicht). Daniel Paul ik laat me niet verwarren door dit konverseren Flechsig nu gaat U te ver Daniel Paul door deze maskeraden die Zijn machteloosheid moeten verdoezelen Flechsig ik heb het nog aan Uw vrouw gezegd kastreren

Daniel Paul nee ik laat me niet verwarren

achter Zijn grote woorden deze

tot belachelijke dreigingen

verstarde maskers

is God nog slechts een

geklets vol grimassen

Flechsig Uw mannelijkheid kan

toch voor niets meer gebruikt worden Daniel Paul ik heb Hem

ontmaskerd en roep onvermoeid Victoria Victoria over de overwonnen vorst van de hel Flechsig de senaatspresident moet gekastreerd worden Daniel Paul op rust senaatspresident op rust Flechsig mij goed nauwelijks is hij op rust laat hij zich neuken

opdat allen het zouden weten het gezag van het

koninklijke opperste gerechtshof

respectievelijk het

gezag op rust

laat zich in

zijn gat

mijn God ik

word ziek

6.

(De verpleger komt op). De verpleger waar is ergens Fräulein Hering Herr Professor heeft U

Fräulein Hering maar

hoe ziet U eruit

Uw gezicht

U kent toch

het huisreglement

(Flechsig heeft een nieuw masker

van de grond opgeraapt en opgezet).

Flechsig hoe zou ik nu

weten wie

Uw Fräulein Hering is

(De verpleger gaat snel weg. Flechsig volgt hem).

7.

(Daniel Gustav rent zonder hoofd

door de kamer heen en weer).

Daniel Gustav waar kan ze zijn

op het terras

is ze niet

in het salon

is ze niet

o had ik maar

gezwegen

ik heb

één woord gesproken en alles verloren

8.

(Fräulein Hering treedt op en botst

op Daniel Gustav).

Fräulein Hering (tot Daniel Gustav)

heeft U misschien

Mijnheer von Walther...

(Daniel Gustav gaat af, zonder zich

om Fräulein Hering te bekommeren).

Fräulein Hering arrogant kereltje

(Fräulein Hering ziet Daniel Paul).

Fräulein Hering (tot Daniel Paul)

o Miss Schreber

U weet waarschijnlijk niet waar

Herr von Walther is U geeft me de indruk dat U vanop een vreemde ster naar ons gevallen bent en waarom noemt U zich eigenlijk Miss Schreber U is toch een man als ik er even over nadenk Mister Schreber wie heeft U eigenlijk uitgenodigd

(Eerste dame treedt op).

Eerste dame een weerwolf

Fräulein Hering och U

U heeft ook niet toevallig

Herr von Walther gezien

Eerste dame ik heb buiten

in de tuin een

weerwolf gezien

Fräulein Hering lieve hemel is

U overspannen

Eerste dame ik zweer het U

het maanlicht had

me verleid en

ik verwijderde me

alleen een beetje in

het park daar

zag ik achter

een struik

Fräulein Hering dat zal een

gast geweest zijn

Eerste dame het was een wolf die rechtop liep

(Fräulein Hering gaat snel weg. De eerste dame volgt haar).

10.

(Tijdens de negende scène hebben zich twee hoeren, allebei ongemaskerd, laten zien, de ene, Marie-Helene, in de pot van de palmboom, de andere Uschi, onder een tapijt. Allebei rekken ze zich zo banaat en pornografisch als maar kan): Marie-Hélène chéri Uschi mijn lieve kleine Tannhäuser wil je neuken

Marie-Hélène je fais trés bien



l'amour Uschi het puntje erin het puntje eruit Daniel Paul God vergist zich Marie-Hélène tu es nerveux Uschi van kijken alleen kom je niet klaar Daniel Paul het is een vergissing Uschi voor jou doe ik het heel traag

Daniel Paul ik ben geen

wellusteling Marie-Hélène est-ce qu'il n'est pas un homme allemand Uschi zo'n gemene vent als jij heeft toch iets om te verwennen Marie-Hélène je fais tout ce que tu veux

Daniel Paul nu knabbelt God aan

mijn hersens

Marie-Hélène chéri

Uschi of mis je

inderdaad iets dat

kan verwend worden

Daniel Paul knabbelt zodat

de gedachten

een erektie krijgen

maar

Marie-Hélène alors viens avec moi Uschi kom

neuk me toch

Daniel Paul gedachten met een

erektie zijn geen gedachten meer

(Tijdens scène 10 zijn de dames en heren van het avondfeest langzamerhand weer uit de achtergrond getreden, met uitzondering van Fräulein Hering en Daniel Gustav, allen zwijgen. We horen een dame vanuit de achtergrond, duidelijk Sabine).

Sabine maar Paul

Flechsig ik heb U juist op tijd op

de katastrofale toestand van zijn

geslachtsorganen gewezen

Sabine ik ben sprakeloos

Flechsig U niet opwinden

Mevrouw

Sabine (tot Flechsig)

ik heb voor

hem gevochten

gebeden en gevochten

en dat is zijn dank

De verpleger uit Saulus werd

Paulus

Sabine (tot de verpleger) alstublieft

De verpleger uit Uw Paul werd namelijk een Paula

Sabine (tot Flechsig) Herr Professor alstublieft helpt U me

Flechsig met genoegen

ik ken Uw noden

(Flechsig neemt Sahine in zijn

armen. Daniel Paul springt op).

Flechsig (tot Daniel Paul)

ja schaamt U zich

niet een klein

beetje tegenover

Uw waarde echtgenote

12.

(Flechsig en Sabine af Daniel Paul wil hen achterna, maar de verpleger snijdt hem de pas af. Tijdens de volgende scène verdwijnen Marie-Hélène en Uschi ontgoocheld).

De verpleger Uw voortuinen van de

hemel schijnen me een

puur bordeel te zijn en

Uw God één

enkele wijdopengesperde

godverlaten kut

kan U me zeggen hoe

ik naar het gemak kan gaan

Daniel Paul U denkt wellicht

dat ik U niet herken

De verpleger ja geneer U in

godsnaam maar niet

(Fräulein Hering treedt op). Fräulein Hering ach Herr von

Walther Daniel Paul Herr von Walther Iaat me niet lachen U is een verpleger in een gesticht U komt uit Leipzig een

beulsknecht van Flechsig (Daniel Paul rukt de verpleger, die niet naar Fräulein Hering omgezien heeft, het masker af. Maar niet het gezicht van de verpleger komt te voorschijn, maar een ander masker). De Verpleger ook U Miss Schreber ken ik heel goed als masturbeerder uit de beste familie mag ik mijn hart blootleggen en om Uw hand verzoeken

(De verpleger trekt zijn masker

af. Opnieuw komt een ander masker

te voorschijn).

Fräulein Hering maar

De verpleger ik leg

mooie Miss

mijn hart aan

Uw voeten

Fräulein Hering dat is toch een

schandaal (De verpleger laat zijn masker aan de voeten van Paul Daniel vallen en breekt uit in een bulderend gelach). Daniel Paul wat is daaraan zo komiek

de hoer

(Daniel Paul ontvlucht de verpleger die krom ligt van het lachen. Hij dwaalt tussen de dames en heren in het midden en op de achtergrond, die begonnen zijn, hun maskers uil te wisselen). Daniel Paul het kan niet verborgen blijven hier wordt een stuk gespeeld dat Hij niet kent met Hem als hoofdregisseur en mij als hoofdspeler als maagd en als zoon

stopt U zich maar rustig dicht ik heb het

gapen van de leegte in Zijn maskers herkend de gapende afwezigheid die Zijn aanwezigheid in de hemel sleurt Hij mag gerust snuiven razen Zijn gebrul is slechts zwijgen dat mij niet

monddood kan maken ik schreeuw het in

10/85

jullie gaten die

jullie dichtstoppen en

gezichten noemt

HIJ IS KRANKZINNIG

HIJ IS EEN HOER

GEPARALYZEERD

terwijl ik

in elk geval

Ik ben

ik ontmasker Hij niet

Ferste dame (roepend) de weerwolf grote God dat is de weerwolf

(Ze valt flauw. Daniël Paul verstart).

(Verandering van licht. Langzaam treedt de weerwolf op: een zwart vermomde heer. die een wolvenvacht over de schouders geworpen heeft).

De weerwolf het woord van de godsdienst moet niet alleen aan het oor en de mond blijven hangen maar in de mens binnendringen en met de geest zich vermengen de mens en de stralen van de goddelijke openbaring moeten met elkaar versmelten (Buiten valt er een schot). De weerwolf maar hier wat gebeurt er hier deze weke

verwijfde levensstijl deze

gekunstelde oppervlakkigheid

we moeten serieus worden

in alles en ermee

ophouden slechts

op een lichtzinnige manier en

als grap te existeren

(De weerwolf vlak voor Daniël Paul).

De weerwolf het woord werd

vlees en

het gelouterde vlees

werd woord

volbloedzinnen

uil het leven en

voor het leven

voel je het niet

mijn vlees in

jouw vlees

mijn bloed in

jouw bloed

je antwoordt niet

waarom

wat heb je

gedaan dat

je mij verloochent

(Pauze)

Tweede deel

De onmondig gemaakte

mond

Zesde scène

Verzorging van de Vrouwelijkheid

(Op 28 juni 1895 werd Daniël Paal Schreber overgeplaatst naar hei sanatorium Sonnenstein bij Pirna. Het eerste jaar in Sonnenstein verliep in het algemeen net als de tijd die Daniël Paul in de universiteitskliniek van Leipzig en in

de privé-instelling van Dr. Pierson doorgebracht had. Pas in november 1895 kwam de beslissende verandering in het verloop van zijn ziekte: zijn instelling tegenover de dreigende kastratie en de daaraan verbonden ontwikkeling tot vrouw begon te veranderen en sloeg in het tegendeel

Zomer 1897. Daniel Pauls kamer in het sanatorium Sonnenstein. Het wordt licht. In het midden voor het gesloten rode gordijn staat een grote, langwerpige spiegel. Rechts daarvan een 'stomme dienaar' (stommeknecht) met Daniel Pauls hoed, mantel, schort enz. Links van de spiegel een fauteuil, met over de rugleuning Daniel Pauls broek, netjes geperst. Naast de fauteuil een kleine tafel met daarop allerlei kosmetiek-spullen en goedkope vrouwensieraden. Daniel Paul zelf zit rechtop in de fauteuil, de knieën samengedrukt, de onderbenen schuin, een nagelvijl in de hand. Hij draagt een wit herenhemd dat hem bijna tot aan de knieën reikt en waarvan de bovenste knoopjes open staan). Daniel Paul (verlicht) werd opgenomen

(Daniel Paul manikuurt zwijgend zijn vingernagels. Plotseling verschijnt in een opening van het gordijn het hoofd en het naakte bovenlichaam van Uschi. Uschi plaagt Daniel Paul op een simplistische (erg naïeve) manier). Uschi ach zo allein Sehreberlein

Daniel Paul (snel en monotoon) meer uit

de geschiedenis van Europa

Gustav Adolf

zijn regeringsperiode

1611-1632 waarbij

de laatste datum tegelijkertijd het

jaar van zijn dood

aanduidt ik herhaal

Gustav Adolf stierf

in 1632

(Uschi verdwijnt)

Daniel Paul werd opgenomen

(Zwijgend gaat Daniel Paul door met

zijn manikuur, tot Mari-Hélène in

een andere opening van het gordijn

verschijnt).

Marie-Hélène (met een sterk Frans aksent) zo een ventje leer en fijn

presidentje zijn

Daniel Paul nog een datum

1588

de Spaanse Armada van Philips II werd in 1588 vernield en de spreuk die op deze ondergang betrekking slaat is deus afflavit et dissipati sunt ik herhaal deus afflavit et dissipati sunt natuurlijk

kan ik dat ook in het

Nederlands zeggen

God blies de

wind en

ze verdwenen

(Marie-Helène verdwijnt).

Daniel Paul werd opgenomen

(Daniel Paul begint zijn vingernagels

te lakken).



Daniel Paul zonder twijfel beantwoordt deze spreuk aan een historische waarheid vóór God

aan mij toekwam zo

dat het weer vandaag

grotendeels van

mij afhankelijk is

greep Hij vaak

stormachtig in de

wereldgeschiedenis

in ook de harde winter van

1870/71 die

Duitsland de

overwinning over Frankrijk hielp behalen toont bijvoorbeeld klaar en duidelijk Gods handschrift (Hij verstomt, bekijkt zijn vingernagels, Uschi duikt op). Uschi Schreber madam zonder hanekam Daniël Paul daar begint het weer

Uschi Schreber Miss de ergernis

Daniël Paul (zijn vingernagels lakkend).

nog een leuke anekdote asjeblief

toen vorst Potemkin tegenover

keizerin Katharina II

naar aanleiding van haar reis door

zijn verlaten land een

bloeiend landschap

wou voortoveren

wat deed hij de

sluwe vos hij

stapelde langs

de reisroute

theaterkoulissen op

dat wil zeggen

liet zulke

idiote koulissen

opstellen of

Katharina II ook

door deze dwaasheid

om de tuin geleid

werd is me jammer genoeg

niet bekend

(Uschi verdwijnt).

Daniël Paul werd opgenomen

(Daniël Paul verstomt. Marie-Hélène

verschijnt).

Marie-Hélène laat mij misschien

je poesje eens zien

Daniël Paul natuurlijk weet ik dat

het socialisme een

uitwas aan het

gezonde volkslichaam

betekende en

Marie-Hélène of waarom niet een mooie tiet

Daniël Paul uit eigen ervaring

is me bekend dat

een arische maag

beter funktioneert

dan een jodenmaag

heeft toch

Flechsig zich vaak

niet geschaamd mij

mijn eigen maag

weg te nemen en

door een minderwaardige

joden maag te

vervangen en

ik denk dat men

zich toch meer

dan genoeg van het

onberispelijke funktioneren

van mijn geheugen

heeft kunnen overtuigen

of moet ik

in herhaling vallen

(Marie-Hélène verdwijnt).

Daniël Paul werd opgenomen eindelijk

absurd zoals God ononderbroken mijn verstand onderzocht daarbij Hij zelf schijnt zoals men aan de vogels ziet die Hij voortdurend in mijn kamer tovert God schijnt tot mussen hersens verschrompeld te zijn (Hij bekijkt zijn handen). hoe teer alles heel vrouwelijk mijn hele lichaam een vat voor

de wellust van het universum

(Hij verstomt. Uschi verschijnt).

Uschi Schrebertje je

bent mijn mus

bèh bèh bèh

Daniël Paul alweer dat

idiote kanariepietje

vaak zijn ze wel

heel amusant

nieuwsgierig en

wellustig ik

heb die

hele ganzentroep

gedoopt

juist

Uschi

(Daniël Paul grijnst als een kind). Uschi Schrebertje je bent mijn schat mèh mèh mèh

(Daniël Paul gooit een stuk schmink naar haar),

Daniël Paul maar je hebt

lijkenvergif tussen

je benen dat

weet ik precies

ik zou me door jou

moeten laten vangen

omdat God aan

mijn wellust

kleeft dus

Uschi

verdwijn

gscht

heb je het gehoord gscht Uschi gscht

(Hij verjaagdt Uschi). kwijlt me die domme God de oren vol met Zijn idiote gevleugelde woorden Chinezen dom in plaats van Jesum Christum de onzin komt als laatste mode stijfbenig in de pas aan maar

elke onzin heft zichzelf op dus ook God

(Hij begint voor de spiegel zijn gezicht te schminken. Marie-Hélène verschijnt).

Marie-Hélène de president spreekt lief

zijn presidentje aan

blijf zitten je moet echt niet staan

Daniël Paul jij kleine

geile deugniet

gscht

Marie-Hélène hou je bek geen middel is voor God te dwaas om

tegen zijn ondergang in mijn wellust te bevechten nauwelijks zwijg ik

of Hij tovert een dwaze kip om me te verhinderen mijn vrouwelijkheid te verzorgen (Uschi verschijnt). Uschi lief is het Sehreber-nonnetje in haar bruidsjapon netje Marie-Hélène dat ons juist dat doet begeren

wat wegsteekt onder de kleren

(Daniel Paul negeert de meisjes).

Daniel Paul dom is

het gevogelte

had ik niet reeds

honderd keer geprobeerd hen de

kategorische imperatief van het

verstand te verklaren.

allemaal zonder sukses

ze snappen hem niet de

imperatief die

van mij verlangt' dat

ik de mij te wachten staande

ontmanning met al mijn

krachten bevordere want

ik ben de verlosser

van de wereld die

volgens een in de

wereldorde

ingebouwde tendens

moet ontmand worden

ik heb dus de verzorging

van de vrouwelijkheid

uit plichtbewustzijn in mijn

vaandel geschreven

(hij verstomt)

Uschi met schmink en poeder lokt dit loeder

Marie-Hélène deze krolse beer

verleidt zelfs God de Heer

(Daniel Paul begeert de meisjes).

Daniel Paul slechts woorden en

wellust doen

God verstommen als

ik spreek is het

stil rond mij en

als de lust me

kosmisch overmant

wordt het in het

hele universum

doodstil en

slechts in dit

grenzeloze zwijgen

is er plaats voor

mij en

mijn vrouwelijkheid (Daniel Paul is klaar met schminken en begint met de lippenstift vrouwelijke geslachtsdelen op de spiegel te tekenen. Hij ziet de meisjes nu helemaal niet meer). Marie-Hélène waar is je piemel wellicht in de hemel Uschi vogel jezelf maar blut in je bloedeigen kut (De meisjes verdwijnen beledigd). Daniel Paul ik heb eens en voorgoed de gespleten God herkend ik heb de

bloedige val in de hemel genoemd Ariman en Ormuzd voorste en achterste God en de ontzetting verloor haar gezicht Flechsig en zijn beulsknechten verbleken terwijl ik zeker

mijn hart trilt

drempelvrees

God zal me

volgens de wereldorde

moeten neuken

ik die

met

mezelf verenigd vrouw ben met wijdopen lijf klaar voor Zijn stoten o ik godgeneukt varken (Daniël Paul verstomt. Hij draait zich om en bekijkt, het hoofd tussen de benen, onbeweeglijk zijn gat in de spiegel. De meisjes steken kort hun hoofd door het gordijn en verdwijnen dan weer meteen. Na een poosje gaat de spiegel omhoog. Tegelijkertijd gaat het gordijn open).

Zevende scène

De Tuin der Verbeeldingen

(Volle zomer in de periode rond de eeuwwisseling. Tuin van het gesticht Sonnenstein die echter tot een ruim aangelegde volkstuin vervreemd is en die zich over het hele toneel uitstrekt. Stralend blauwe hemel. In het klare, zomerse namiddaglicht zien we ontelbare perceeltjes, huisjes en hutjes. We herkennen ook tuinkabouters en miniatuurkasteeltjes. Pen modeltreintje rijdt voortdurend tussen de tuintjes rond. Waarheen je ook kijkt: overat domineert dezelfde verklein-sentimentaliteit. In deze tuin is gewoon alles een beetje te klein, wat tot gevolg heeft dat de mensen er groter schijnen dan normaal Een tuinier met een stoot kar steekt de scène over.

Links achteraan zit een heer in een ligstoel met een zonnescherm. Hij draagt een elegant wit zomer pak. Het is Signumd Freud. Hij leest in een boek, neemt af en toe een notitie, drinkt zijn na middag koffie, die op eert tafeltje naast hem staat. Van tijd tot tijd ritselen Marie-Hélène en Uschi in de struiken. We zien rare gestalten, patiënten van de inrichting, op hun eentje wandelen.

In een nogal opvallend tuintje zit Daniël Gustav in een rieten stoel. Hij is onopvallend gekleed. Als het gordijn opengaat, blijft Daniël Paul nog een ogenblik in de houding staan die hij op het einde van de zesde scène had aangenomen. Dan trekt hij vlug zijn mantel aan). Daniël Gustav jij hebt ze zeker niet alle vijf

(Hij maakt het vogelteken (gekken-teken) tegen Daniël Paul). Daniël Paul vind je jezelf geestig

(Daniël Gustav zwijgt). Daniël Paul dus vind je jezelf tragisch

(Daniël Gustav zwijgt). Daniël Paul persoonlijk vind ik je zo langzamerhand enerverend en ordinair

Daniël Gustav wat zou

vader zeggen als hij jouw

losbandigheid hier



kon zien

Daniël Paul ik weet wat

Daniël Gustav (doet hun vader na)

'deze weke

verwijlde levensstijl

respectievelijk

gebrek aan stijl...'

Daniël Paul van losbandigheid kan

geen sprake zijn

integendeel

Daniël Gustav weet je niet meer hoe vader ons dwong in plaats van

het theater te gaan

zijn kamergymnastiek te beoefenen

dit mateloze gezwelg

in kunstsferen put het

zenuwstelsel uit produceert

ziekelijke geprikkeldheid

hypochondrie

hysterie

fantasterij'

Daniël Paul ben je klaar Daniël Gustav 'wij moeten serieus worden in alles

leven en denken moet bij ons uit één stuk zijn en een zich wederzijds doordringend geheel Daniël Gustav jij moet je een karakter aanschaffen en karakter hebben en Duits zijn betekent zonder twijfel hetzelfde'

Daniël Paul alleszins maar

dat begrijp jij niet

dat heb jij nooit begrepen wat

karakter is want

jij bent gevangen

gevangen in

geocentrische

gevangen in

egocentrische voorstellingen Daniël Gustav ik heb een gevoel alsof ik vader hoor spreken wanneer jij zo praat 'het verlangen van mijn hart is het heil van de toekomstige geslachten' Daniël Paul wij denken nu eenmaal in andere dimensies dan jij

Daniël Gustav je verafgoodt vader nog altijd

dan echt de leren riemen vergeten die hij om ons hoofd bond om de gelijkmatige groei van de kaken af te dwingen weet je niet meer hoe wij 's nachts vastgebonden in ons bed lagen op onze rug om hem niet krom te

laten groeien en zei va der-om andere decente redenen (Daniël Paul zwijgt). Daniël Gustav vind je niet dat jij als

zoon van onze vader de indecente groteske die je hier opvoert

moet beëindigen als je karakter hebt is er voor jou slechts één oplossing die jou waardig is volg me na

Daniël Paul je valt in herhalingen Daniël Gustav en jij

op zoek naar

verlossing

praten we in cirkels

niet in staat hel

woord te vinden dat

onze wouden zou

doen verstommen

Daniël Paul je frazen

treffen me

niet meer

nu is hel genoeg

schiet op

Daniël Gustav broer

Daniël Paul heb je me gehoord

Daniël Paul jij bevriest toch ook

Daniël Paul ik weet toch wat

je van plan bent

Daniël Gustav het is wel

zomer zelfs

hier in Sachsen

volle zomer zelfs en

jij in je winterjas

Daniël Paul doe het snel

en vlot ik

ben niet meer bang. Daniël Gustav je hebt gelijk sanatorium Sonnenstein wat voor een hemeltergend eufemisme weet je nog hoe wij zelfs in de strengste winter als alles dichtgevroren was met vader moesten gaan zwemmen hoe we het ijs moesten openbreken en eens was er een onweer midden in de winter het donderde bliksemde en toen begon er een sneeuwstorm je kon geen stap verder zien Daniël Paul ja in godsnaam schiet jezelf toch dood Daniël Gustav ik begrijp dat

deze kou lijdt Daniël Paul het is erg

heel en vochtig in deze tuin ik bevries niet ik zweet

Daniël Gustav je haat me omdat

ik mijn leven in

eigen handen

genomen heb

zo was het altijd

jij hebt me benijd

en daarom gehaat

wij zijn altijd

knapen gebleven maar

we werden reeds met

sneeuwwitte profetenbaarden uit

het moederlijf in

de koude wereld geworpen

een paradijs

die jeugd van ons

(Daniël Gustav schiet zichzelf dood). Daniël Gustav (stervend) sterven is mooi zo vreselijk mooi

(Daniël Gustav is in een bloemenperk gestorven).

(Uschi ritselt in de struiken). Uschi deze vrouw is er vele waard jammer voor haar stoppelbaard Daniël Paul daarnet wou ik toch tets zeggen

(Marie-Hélène ritselt in de struiken). Marie-Hélène maar je moet niet

panikeren want je kan je toch wel scheren Daniël Paul steeds maar deze

tovergrapjes de tropen van mijn hersenen woekeren en slingeren zich wat wou ik nu zeggen kurieus een kurieuze zomer

Daniël Gustav hoe ik ze haat deze

tuinen waarin

alles voor ons in

zijn tegendeel verandert

ja ik haat die

in vaders naam tol

monsterachtige verkleinwoordjes

veredelde natuur ons

grenzeloos ongeluk dal hij

tot zijn klein

zondagsgeluk beknotte

door deze tuinen klinkt een

wezenloos geschreeuw

zijn naam die

ons veroordeelt

hier te leven in

zijn dodenrijk

Paul antwoord

is er ooit

iets veranderd

(Daniël Paul zwijgt).

Daniël Gustav of heb jij misschien

eigen leven geleefd ook jij verlangt in je hart naaide dood die voor een kort moment laat aanvoelen wal leven betekent

(Daniël Gustav trekt zijn revolver, staat op en gaat naar Daniël Paul

Daniël Gustav ik weet

het is een hoge prijs die

we moeten betalen om

dat wat het leven ons

weigerde in het

sterven af te dwingen

(Daniël Paul gaat onbewogen op de

Moei zitten, waarin Daniël Gustav

(Intussen is Sigmund Freud Daniël Paul genaderd;. Freud pardon

Daniël Paul maar het aanschijn van

onschuldige is

meestal het masker

van de ontzetting en

zo ben zelfs ik de

goddelijke auteur

steeds op mijn hoede

Freud sloor ik

Daniël Paul dat ziel li toch

Freud ik wil niet storen

Daniël Paul gscht picus

gscht

Freud ik heb U slechts aangesproken omdat ik het als

een onuitsprekelijke eer zou beschouwen als U mij een

gesprek zou toestaan Daniël Paul zo

Freud gelooft U maar niet dat ik

iets tegen Uw gedrag heb

ik ben speciaal van

Wenen naar

Pirna gereisd

Daniël Paul zo

Freud ik heb vernomen

dat U ook schrijft

Daniël Paul zozo

Freud ook als ik U nog

nooit gezien heb

houdt Uw geval mij

reeds lang bezig

Daniël Paul interesseert U zich

voor lijken

Freud hoe komt U daar bij integendeel mijn hele interesse gaat naar de mens in

al zijn vitale verschijningsvormen Daniël Paul U houdt van uw eigen eufemismes Freud ik heb geen reden om iets tegenover U te verdoezelen Daniël Paul ik ken deze

eufemistische gemeenheid dit loon zeggen maar straf bedoelen ik ken deze godspolitiek die mij moet verwarren dit ja zeggen maar neen bedoelen maar het blijvende sukses is aan de kant van de mensen en vergeet U niet dat elke voorstelling onzin is

Freud ik geef graag toe

kennis bezit waarvoor

psychiater zou kunnen benijden U mag mij vertrouwen Daniël Paul U is een jood Freud hoe komt U daarbij Daniël Paul dat zie je toch Freud echt

Daniël Paul aan de benen Freud meent U dat Daniël Paul daarenboven woelt U in het moeras Freud U overdrijft Daniël Paul U is van plan op mijn kosten rijk te worden Freud ik denk er niet aan ik heb die reis naar het gesticht Sonnenstein slechts gemaakt om de wellicht te vroege poging te maken om reeds vandaag te onderzoeken of erin mijn theorie van de paranoia meer illusie steekt dan ik zou willen of in de illusie meer waarheid dan anderen vandaag geloofwaardig vinden Daniël Paul is het U duidelijk dat joden vooral krankzinnige joden op mijn zenuwen werken Freud U zweet Uw winterjas lijkt me een beetje misplaatst te zijn in dit weer in Uw plaats

Daniël Paul ik ben mijn eigen

plaatsvervanger

Freud hoe bedoelt U

Daniël Paul ik ben jood genoeg

voor mezelf

begrijpt U



Freud niet helemaal

Daniël Paul de eeuwige Jood de

wandelende jood die

alle katastrofen

overleeft de

strijd voor

een nieuwe wetenschap voor een nieuw mensenslag

4.

(De verpleger dwaalt, helemaal

misvormd, door de tuin).

De verpleger de orde van het

eerstegeboorterecht gestoord dat is de wereldrevolutie de orde van het eerstegeboorterecht de mij zo dierbare eerstegeboorte-rechtsorde

(hij is in de struiken verdwenen).

Freud (tegen Daniël Paul) als U me toestaat dat ik met U over Uw vader praat Daniël Paul ik zeg het U eens voor altijd ik heb een gelukkige kindertijd gehad Freud vertelt U mij 'gewoon alles wat U spontaan door het hoofd gaat ontspant U zich gaat U in het gras liggen als dat helpt

Daniël Paul gaat U toch zelf in

het gras liggen of

bent U bang dat

U wellicht uw

pak vuil zou maken

(De tuinier treedt op met zijn stootkar).

De tuinier pal staan

mijne heren want

waar men zich aan gewent dat

wordt men ook

(snauwt de dode Daniël Gustav toe)

staat U op

Daniël Paul dat is

mijnheer

verloren moeite

De tuinier ik ken deze

gekken dit

onkruid in de

tuin van de beschaving

mijn kinderen

de Schrebers

laten zich heel sterk door

de vaderlijke blik bevelen

Daniël Paul wind U zich niet op

De tuinier een mooie relatie

Godweet

maar

(De tuinier heeft de dode Daniël Gustav rechtgetrokken). De tuinier wat heeft hij dan Daniël Paul vrijwillig in het gras gebeten

De tuinier een zelfmoordenaar in de tuin van Sonnenstein Daniël Paul een chronisch

depressieve De tuinier dat is toch een schandaal Daniël Paul het is al jaren geleden De tuinier maar Schreber zijn lichaam is nog warm

Daniël Paul dit bundeltje ijskoud cynisme nog warm

Freud (tegen Daniël Paul)

in overdrachtelijke zin

De tuinier (snauwt Freud toe)

geachte heer

hier ligt een

vers lijk

Daniël Paul ruim hem nu

eindelijk eens op

De tuinier de onnatuur moet

in alle geval

uitgeroeid worden

Daniël Paul hij is toch dood

echt dood

Freud (tegen Daniël Paul) zeker De tuinier de tuin mijne heren is als de menselijke natuur de nobele kiemen ontspruiten bijna vanzelf wanneer het onkruid op tijd uitgeroeid wordt dit moet echter zonder onderbreking en nadrukkelijk gebeuren (De tuinier heeft Daniël Gustav op de stootkar geworpen en voert hem weg).

7.

Daniël Paul Gustav (Pauze)

Freud de dood van Uw broer

schijnt U pijn te doen als een verse wonde

Daniël Paul onderbreek me niet Freud pardon

Daniël Paul ik wou daarnet toch iets zeggen

Freud laat uw gevoelens

de vrije teugel

Daniël Paul waar haalt U

eigenlijk het recht

me op deze manier te onderzoeken

Freud waarom verbergt U

uw pijn

Daniël Paul wij Schrebers hebben

ondanks alles

zakelijk bloed

ik heb weliswaar

een lijdensweg

doorlopen ik

overdrijf niet

8.

(Flechsig, even misvormd ais de verpleger, dwaalt door de tuin). Flechsig grote geesten toen ik debuteerde in 1872 sowieso een tijdperk van geweldige nationale opstanding zaten aan mijn voeten grote geesten die

naar mijn hersentheorie luisterden

Helmholtz of

de grote Carl Ludwig

prominente geesten

men denke slechts aan

de grote Carl Fudwig die

aan mijn voeten zat

(Hij ziet Freud).

maar vandaag

ik weet heel precies

wie U bent en

ik zeg U

U is een

kwakzalver

droomanalyse

belachelijk

foei ik

walg van uw slijmerigheid

(Flechsig spuwt en verdwijnt).

(Freud heeft Flechsigs scheldwoorden

waardig over zich heen laten gaan).

Flechsig deze man Uw

vroegere arts

hij herinnerde U aan

uw broer

Daniël Paul zozo

Freud opdat U mijn uiteenzetting

niet verkeerd begrijpe

ik vind dat

wij psychiaters eindelijk eens van onze patiënten zouden leren wanneer

zij in heel hun waan proberen de wereld van het onbewuste van de realiteit te scheiden als ik dus zeg dat we ons ook in uw geval op

het vertrouwde terrein van het vadercomplex bevinden Daniël Paul ook U een tuinier

mijn belevenissen zijn

geen waanvoorstellingen maar

realiteit ik

heb met God

te maken gehad en

U is het bewijs dat

Hij nog altijd

hardleers als

Hij is

probeert een beetje

in mij te tuinieren

Freud ik begrijp Uw argwaan

ik wil maar zeggen

ik heb een

theorie ontwikkeld

die naar ik geloof

U uw zelfbegrip

makkelijker zou kunnen maken

Daniël Paul met uw permissie

ik ben mijn

eigen theoreticus

10.

(Flechsig en de verpleger dwalen door de tuin). Flechsig spaart U mij De verpleger ik bezweer U sluit U toch uw ogen niet voor de apokalyptische val van de orde van het eerstegeboorterecht Flechsig ziet U dan deze jood uit Wenen niet hier in onze tuin hij is hier binnengeslopen deze Doktor Freud dat is de Apokalyps ik zie al

domineeszonen uit

Zwitserland in

dit moeras van Freud

wegzinken

(Freud biedt Daniël Paul een sigaar aan).

Freud een sigaar alstublieft bedient U zich

(In stille triomf haalt Daniël Paul zijn eigen sigarendoos uit zijn jas. Freud en Daniël Paul steken eikaars sigaar aan).

De verpleger ziet U het toch eindelijk zelf de wereldrevolutie dit kankergezwel --Flechsig ik zeg U zolang de

coup de Flechsig de geneeskundige vertaling van het filosofische 'Ken Uzelf is zolang zal mijn thema

'Hersenen en Ziel'

de wetenschap beheersen

De verpleger lieve hemel U

werkt op mijn zenuwen

(Flechsig en de verpleger gaan in

verschillende richtingen af).

11.

Freud U vereerde uw arts Daniël Paul zo Freud U

hield zelfs van hem Daniël Paul zozo Freud het is niets buitengewoons dat

een suksesrijk dokter door zijn patiënten vereerd en zelfs verafgood wordt Daniël Paul houdt U van uw beulen Freud beulen

Daniël Paul die man heeft me vervolgd

Freud de minnaar wordt door

zijn gevoelens vervolgd

Daniël Paul zo

Freud dat zegt men toch

Daniël Paul zozo

Freud Profesoor Flechsig

verdoemt weliswaar vandaag op

een belachelijke manier

mijn analyse maar

vroeger toen hij U in

zijn kliniek behandelde was

hij toch beslist een

uitstekend dokter zoals trouwens

ook mijnheer uw vader

Daniël Paul hij wou me

misbruiken

Freud uw vader

Daniël Paul Professor Flechsig

natuurlijk Freud misbruiken Daniël Paul sexueel Freud verkrachten Daniël Paul alleszins Freud U bedoelt dit overdrachtelijk Daniël Paul U mag over mijn verstand in het algemeen denken wat U wil maar dit mag ik van mezelf zeggen dat ik een mens met een ongewoon scherpe zin voor de realiteit ben daarenboven bewijzen de burgerlijke posten die ik ooit bekleedde mijn hoogstaand ethisch karakter dat boven alle twijfel verheven is

(Pauze)

Freud stelt U zich voor een man A bemint een man B

omdat A echter een moreel hoogstaand mens is kan hij deze

homo-erotische neiging tot B

aan zichzelf niet toegeven dus

kalmeert A zich door

zichzelf wijs te maken

ik hou helemaal niet van B veeleer

haat ik B maar

de geliefde man te haten

kan A ook niet

over zijn hart krijgen dus

maakt hij zichzelf verder wijs

ik haat B helemaal niet

het is eerder omgekeerd

B haat mij



nog erger

B vervolgt mij met

zijn haat en dat

geeft aan mij A het recht

hem B van mijn kant te haten

kan U mij volgen

Daniël Paul sinds wanneer is V hier

eigenlijk opgesloten

Freud natuurlijk gaat het in het

geval

van A's paranoiede waanbeelden

onbewuste processen

A projekteert zijn

onbewust konflikt naar

buiten zo dat dit kon flikt

voor zijn bewustzijn als

externe waarneming verschijnt die

hem door terugwerking het

hem drijvende

onbewuste verklaart

denkt U toch eens aan

uw voorstelling door

God-Vader te worden vervolgd

Daniël Paul als U daarmee

wil zeggen dat ik

het slachtoffer

van mezelf ben

excuseert U me maar

U vergist zich

God is Krankzinnig

niet ik

het is niet mijn schuld dat

Hij hoewel

Hij in mijn macht is

zich daartegen verzet

mij volgens de regels van de

wereldorde wellustig te neuken Freud zou U het dan voor vergezocht houden wanneer ik het ongerechtvaardigd verlangen

van de homosexuele wensdroom van mannen re houden als de kern van uw konflikt zou aanduiden Daniël Paul U onderschat heel duidelijk mijn vrouwelijkheid Freud wat maakt voor een man als U de fantasie een vrouw te zijn dan zo verlokkend

Daniël Paul ik hen een vrouw

(Daniël Paul staat op. Freud wijkt achteruit).

Daniël Paul Duitsland weet het

weliswaar nog niet

dat de lust van een

kosmisch geprikkelde vrouw de

natie zal redden maar

de tijd is vol God

zal me ontmaagden

(Daniël Paul trekt zijn jas uit).

Freud paranoia groeit op

de bodem van onderdrukte

homosexualiteit

Daniël Paul ik zou de man

willen zien die

aan mij zou kunnen weerstaan Freud ik maak van U een

klassieker Daniël Paul U zal zuchtend

uw geest en

alle andere stralen van God in

mijn vochtige warme vrouwenvlees

uitademen ik

heb er al ontelbare in

mijn wellust zien verdrinken

voelt U het toch eindelijk

ik ben het en

het is zalig in

mij te sterven

(Sigmund Freud vlucht. Daniël Paul

Sehreher achtervolgt hem. Marie-Hélène en Uschi glijden over de scène. Ze Fladderen en giechelen. In de hele tuin beginnen vogels oorverdovend te kwetteren. Langzaam wordt het donker).

Achtste scène

In de volkstuintjes

(Een zwoele herfstnamiddag in een volkstuintjespark in de buurt van Drenden in het jaar 1901. Het wordt klaar. De speelgoedtrein en het meubilair van de zesde en zevende scène zijn verdwenen. Daniël Paul zit op een tuinstoel voor een tuintafel en rookt een sigaar. Hij draagt een pak dat bij het herfstweer past. Zijn gezicht is niet meer geschminkt; zijn snor is afgeschoren. Als zijn nagels niet gelakt waren zou men hem voor een heel normale doorsnee volkstuinier houden.

Sabine is verbeten een groentebed aan het wieden. Ze is bleek en maakt in het algemeen een ziekelijke indruk.

Het vogelgekwetter verstomt op

Sabine meen je dat

Daniël Paul je moest eigenlijk

weten dat

ik ook gedurende al die jaren van mijn lijden mijn onbreekbare waarheidsliefde niet verloren heb

Sabine daarover gaat het toch niet

Daniël Paul (onbeweeglijk)

wanneer ik wellustig

in de zon staar

rustig zonder

met de ogen te

knipperen

wordt ze bleek

vanwege de wellust van mijn ziel

Sabine ik heb het gewoon nog

nooit gemerkt en

ik kan het me ook

helemaal niet voorstellen hoe de

zon zou verbleken

Daniël Paul ik heb niet gezegd

verbleekt maar

wordt bleek zoals

een meisje rood

wordt en

niet verroodt

Sabine Paul

asjeblieft

Daniël Paul overigens zou het

precies jou duidelijk moeten zijn waar het begrijpen niet het verstand ophoudt begint het terrein van het geloof Sabine ik ben alleszins in tegenstelling tot jou altijd een religieus mens geweest Daniël Paul in de zin van onze kerkelijke godsdiensten die echter naar mijn inzicht verouderd zijn

Sabine ik voel mij al was het maar om mijn

reeds aangetaste gezondheid te

sparen niet in staat om met jou te discussiëren Daniël Paul ik veroordeel het christendom niet in zijn geheel ik denk zelfs dat mijn eigen ervaringen in

10/85

diepe betrekking staan tot

bijvoorbeeld die

van de Maagd Maria

ik geloof dat

mijn verhandeling

MEMOIRES VAN EEN ZENUW-LIJDER een heel nieuw licht zal werpen op het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis net als ik gaf Maria zich over aan de wellust der ziel en niet aan een neukerij tegen de

wereldorde in Sabine Paul

Daniël Paul dat ben ik niet dat

zijn dc stemmen die

zo praten

(Sabine zwijgt).

Daniël Paul of heb ik toen

ik gezond was ooit

het woord kut in

de mond genomen

(Sabine zwijgt).

Daniël Paul pardon

(Sabine zwijgt).

Daniël Paul je kan je van

mij laten scheiden

asjeblief

Sabine ik wil dat

niet meer horen

Daniël Paul ik argumenteer

zuiver juridisch

als een echtgenoot meer dan

drie jaar geestesziek is

heeft de partner het recht

een echtscheiding aan te vragen

natuurlijk moet je dan wel je aanspraak op de renten van mijn kapitaal en

mijn gedurende 28 jaar

staatsdienst verdiend

pensioen laten varen

Sabine jij bent dus speciaal naar

Dresden gekomen om

me een scheiding aan te bieden

Daniël Paul eigenlijk wou ik

je alleen maar verzekeren dat

ik er niet aan denk

mijn godsdienst te

propageren ik

verwacht van mijn

dichtste verwanten

slechts begrip een

heel klein beetje

maar toch

Sabine jij kan van mij toch

niet verwachten dat

ik jouw mirakuleus geloof deel

Daniël Paul wettelijk ben je

daar niet toe verplicht

Sabine had ik je wellicht

moeten geloven

toen je me dood

verklaard hebt

Daniël Paul niet ik heb dat

beweerd maar

mijn onmondig gemaakte mond de

wereld was vernietigd weliswaar

van buiten bekeken was

de wereld natuurlijk

niet vernietigd ik

weet zelf nog niet hoe

ik dat met mijn ervaringen

in overeenstemming moet brengen

ben tenslotte ook maar een mens ik ben niet onfeilbaar maar de zekerheid van mijn inzicht wat de natuur van God betreft

staat voor mij

torenhoog boven

al het gezonde mensenverstand

God bewerkt ook vandaag nog

wonderen in mij en

mijn naaste omgeving

pratende stralen hoe

ze zich als tongen op

me af bewegen ver

over de horizon reikend

als een soort lus

Sabine och Paul

Daniël Paul kan je nu eindelijk

eens ophouden met

dat vervloekte wieden

je weet toch dat

elk lawaai tegen

mijn hoofd slaat

Sabine jij wou

de tuin in

(Sabine gooit demonstratief de hak

Daniël Paul het slaan van de metalen hak dat schrapen en piepen is me gewoon ondraaglijk Sabine na het middageten was je bijna aan het brullen je bent recht gesprongen je hebt het venster opengerukt

gezichten getrokken dat iedereen je had kunnen zien ik was bang dat je zou beginnen de zon god weet waarom met schunnigheden te overladen en

nauwelijks zijn we in de tuin of

je begint opnieuw

Daniël Paul kan je dan niet naast

mij komen zitten als ik

je iets belangrijks

te zeggen heb

Sabine je ziet toch dat ik

aan mijn eind ben

(gaat zitten)

Daniël Paul bij de aanvang van de nieuwe eeuw heb ik tegen mijn ontmondiging gevochten ik

beroep aangetekend tegen het oordeel van het gerechtshof van Dresden van het jaar 1894 Sabine maar Paul

Daniël Paul het gerechtshof beweert

dat ik de gevangene ben van

religieuze waanvoorstellingen

terwijl deze toch

in mijn opinie de

objektieve waarheid bevatten

van beslissende betekenis is echter

alleen het feit dat

mijn logisch denkvermogen door

die zogenaamde waanvoorstellingen

niet vertroebeld is en

daarom kan noch van

een de vrije wilsvorming in de

richting van verstandig handelen

uitsluitend ziekelijke

geestelijke storing in de

zin van paragraaf 104. nummer 2

het Strafwetboek voor het Duitse

noch van

de onbekwaamheid tot het regelen van mijn eigen zaken in de zin van paragraaf 6 van ditzelfde

Strafwetboek sprake zijn

Sabine ik weet precies waar het om gaat



ve weten het allemaal Danie Paul dat een man die zoals je ziet een uiterst gekompliceerd proces in eigen verdediging niet alleen briljant maar ook met takt kan voeren niet over

zijn eigen vermogen mag

beschikken is een schande Sabine een juridische schande Sabine het gaat toch alleen maar om je boek Daniël Paul ja het is zeker niet onverstandig dat een mens het

produkt van zijn geestelijke akti-

viteit in bredere kringen bekend wil maken Sabine deze monsterachtigheden

deze

indiskreties jouw

zogenaamde geestelijke aktiviteit

zal ons ruïneren

Daniël Paul integendeel ik

heb in vizioenen al

de overwinningspalm

naar me zien wenken

in de toekomst zullen

wetenschappers uit

de hele wereld zich voor

mijn geval interesseren

Sabine vergeet niet dat

je beroep nog

niet uitgesproken is

Daniël Paul is dat alles wat

je me te zeggen hebt

Sabine wat heb ik je eigenlijk

nog te zeggen

Daniël Paul jij weet heel goed ik zit hier voor jou als vrouw

Sabine waarom moet ik dat telkens en telkens opnieuw horen

Daniël Paul ja Sabine

als vrouw de

tekenen des tijds

hebben zich diep in

mijn lichaam ingegraven en

zijn voor elkeen zichtbaar

Sabine herinner je je niet meer dat

je ooit senaatspresident was

Daniël Paul natuurlijk zou Ík

verkiezen verder mijn

eervolle funkties uit

te oefenen maar

ik zou echt wel eens de man

willen zien die

net als ik voor het

alternatief gesteld

ofwel

een idioot mens met

mannelijke trekken te zijn of

een intelligente vrouw en

die niet de vrouwelijkheid

zou gekozen hebben

Sabine waarom hebben ze je

in het gesticht

vakantie gegeven waarom

laten de dokters toe dat je

me hier in Dresden

komt lastig vallen

Daniël Paul omdat ze mijn

vroegere liefde voor jou helemaal

niet hebben

kunnen wegnemen

Sabine dat begrijp ik niet

Daniël Paul ik wil opnieuw

met je samenleven

Sabine dat zegt mij niets

Daniël Paul wat

Sabine ik heb al

genoeg afgezien

Daniël Paul asjeblief dan maar

de scheiding en

geen geld

Sabine zie je dat

Ik de vrouw ben

Daniël Paul jij

een vrouw jij

vol wellust

weet jij eigenlijk wel wat

vrouwelijke wellust is een

stuk zaligheid dat

de mens al in dit

leven geschonken is

maar jij en kinderen

jij met je miskramen

heb je mij

ook maar één kind

levend ter

wereld gebracht

maar ik die

met mezelf vrij

ik zal zwanger zijn

kinderen baren

Sabine beste mijnheer de senaatspresident het leven is heel moeilijk voor een vrouw Daniël Paul wij willen elkaar gezelschap houden och Sabine goed gezelschap Sabine hebben we ooit een andere keuze gehad

Negende scène Epiloog in de lente

(Vroege lente 1904 in een volks-tuintjespark bij Dresden. Nadat Daniël Paul Sehreber op 14 juli 1902 de opheffing van zijn onder curatele-stellen verkregen had, werd hij op 20 december op eigen verzoek uit het gesticht Sonnenstein ontslagen. Hij ging naar zijn vrouw in Dresden. Deze had een dertienjarig meisje als pleegkind bij zich opgenomen, een kind dut Sehreber nadien adopteerde. In 1903 verschenen zijn MEMOIRES in een gecensureerde vorm. Het wordt heel langzaam helder. Daniël Paul en hef meisje; op wandeling door hef park, staan onder een regenscherm die Daniël Paul vasthoudt. Hij heeft zijn arm op de schouders van het meisje gelegd. Y.e dragen allebei winterkleren: jas, hoed, handschoenen. Daniël Paul vouwt zijn regenscherm op. Een paar zonnestralen die door de wolken breken die boven Dresden hangen, kondigen de komst van de lente aan. Op de grond ligt er nog wel hier en daar sneeuw, maar de eerste sneeuwklokjes bloeien al). Het meisje hou je van die tuintjes Daniël Paul ik vind ze aardig Het meisje je vader heeft die

uitgevonden Daniël Paul ja

Het meisje was je vader streng Daniël Paul ja

Het meisje maar je mocht hem graag

Daniël Paul heel graag

Het meisje ik zie jou ook graag

Daniël Paul ja

Het meisje omdat je zo lief bent

voor mij Daniël Paul ja

Het meisje moeder is veel strenger

Daniël Paul ja

Hei meisje mijn echte moeder was

helemaal niet streng Daniël Paul ja Het meisje net als jij Het meisje maar mijn echte moeder

is dood

en nu ben ik maar een pleegkind Daniël Paul ik zal je adopteren Het meisje omdat moeder een

vriendin was van mijn echte moeder Daniël Paul dan heet je ook

Schreber Het meisje heb je me daarom uit

het weeshuis gehaald waar ik woonde Daniël Paul ja

Het meisje maar mijn echte vader

is acteur en ik weet niet eens waar hij nu is

Daniël Paul zo zijn die theatermensen

Het meisje en waarom hebben jullie dan

geen echte kinderen gekregen Daniël Paul dat gebeurt wel eens Het meisje waarom Daniël Paul en nu hebben we jou toch

Het meisje maar moeder heeft me

verboden over je ziekte te praten Daniël Paul omdat het heel erg was Het meisje maar moeder is veel

ziekelijker dan jij Daniël Paul mijn ziekte was heel

erg

Het meisje en dan heeft Onzelieve-

heer je geholpen Daniël Paul het is maar hoe je het bekijkt

Het meisje maar je bent toch weer gezond

Daniël Paul ik heb mijn rechten

teruggekregen Het meisje en je gelooft toch

aan Onzelieveheer Daniël Paul ik weet dat God

bestaat

Het meisje kan je hem dan zien Daniël Paul ja

Het meisje ik heb Hem nog nooit

in het echt gezien

Daniël Paul wees blij

Het meisje waarom

Daniël Paul dat kan ik je nu niet

uitleggen Het meisje en toch zou ik graag

eens Onzelieveheer zien maar alleen van ver misschien door een toneelkijker Daniël Paul ja

Het meisje in het kinderboek dat moeder me gegeven heeft staat een beeld van Onzelieveheer daar heeft hij een lange witte baard en ziet er heel streng uit ook als het heel licht is rond hem

Daniël Paul in het kinderboek Het meisje en daaronder staat een

gedicht en dat ken ik van buiten Daniël Paul ja

Het meisje 'O Vader, God, wat Gij

geboodt zij ons in 't hart geschreven : onz' ouders minnen tot den dood en braaf zijn, heel ons leven.' Daniël Paul ja Het meisje heb je verdriet Daniël Paul dat gesis in mijn

achterhoofd we moeten niet te veel

over mijn ziekte praten

Het meisje we hebben toch over

Onzelieveheer gepraat Daniël Paul ja Het meisje en moeder zegt dat Heer Jezus een wonderdokter

geweest is Daniël Paul ja

Het meisje en de zoon van Onzelieveheer Daniël Paul ja

Het meisje maar jij hebt geen zoon

Daniël Paul kijk kind

de sneeuwklokjes

Het meisje waarvoor heeft

Onzelieveheer eigenlijk een zoon

nodig

als alle mensen zijn kinderen zijn

en bij hem komen

als ze gestorven zijn

Daniël Paul moeder heeft gelijk

we praten liever niet

over mijn ziekte

Het meisje en je boek mag ik ook

niet lezen Daniël Paul dat mag je nooit zien hoor je me nooit

Het meisje waarom

Daniël Paul kijk naar de sneeuwklokjes

mijn vader zei altijd

het eerste groen

dat komt van God

en is een wonder

Het meisje zie je mij graag

Daniël Paul hoe kan je nu zoiets vragen

Het meisje als je iemand graag ziet moet je hem alles vertellen Daniël Paul we wandelen verder Het meisje je hebt zo veel geheimen waarom zeg je me niet wat je doet als je je in je kamer opsluit en niemand je mag storen Daniël Paul je mag me geen pijn doen

Het meisje maar ik zie je toch graag

Daniël Paul je weet heel goed

ik hou van niemand zoveel als van

en kind

'de lente komt er aan de lente is mijn vreugd' (Schuberts 'Hirt auf dem Felsen klinkt op. Daniël Paul en het meisje blijven onbeweeglijk staan. Het doek valt).

Volledig artikel als PDF

Auteur Lukas B. Suter

Publicatie Etcetera, 1985-04, jaargang 3, nummer 10, p. 35-49

Trefwoorden daniëlpaulverplegerdanielflechsiggustavsabinefreuduschi

Namen Albert von SachsenAlmachtAmenArimanArmada van Philips IIBautzenBedenkBerlijnBismarckBraziliëCarl FudwigCarl LudwigCasatiChinezenDanie PaulDaniei Paul LuistertDaniel Gusluv BroerDaniel GustavDaniel Paul ApageDaniel Paul GodDaniel Paul HerrDaniel Paul SchreberDaniel Paul UDaniël GusfavDaniël GustavDaniël Paal SchreberDaniël Paul Daniël Paul BekenDaniël Paul GustavDaniël Paul SchreberDaniël Paul SehreberDaniël Paul protestants GalimbertiDaniël Paul zo FreudDaniël Paul zozo FreudDe Tuin der VerbeeldingenDe VerplegerDe Weerwolf De TuinierDerde ScèneDirecteur vanDoctorDoktor FreudDoktor SchreiberDoktor SehreberDrendenDresdenDrievuldigheids-driehoekDuitseDuitslandEEN ZENUW-LIJDEREeuwigEminentieEpiloogEuropaFlechsig UwFlechsig WatFlechsigbende SabineFlechsiggodFrankfurt am MainFrankrijkFransenFrederik de GroteFreud de dood van UwFräulein HeringGeheimeGemakGemaskerdGezondheidsraadGod de HeerGod de orenGodsoogGoetheGrondlegger van de PsychoanalyseGustav AdolfHeerlijkheidHeilandHeilige StoelHemHering Hering HetHerr Doktor SchreberHerr ProfessorHersenen en ZielHersens en ZielHet meisjeHijHirt auf dem FelsenInkwisitie Jesum ChristumJezuïetenJoden Jezuieten SlavenJodenogenJoodJuffrouwJuristKardinal CalimbertiKardinal RampellaKassiopeiaKatharina IIKen UzelfKerkKoningKrachtKrankzinnigLebensraumLepraLinks vanMaagd MajesteitManeschijn-groepMari-HélèneMariaMarie-HeleneMarie-Hélène chéri UschiMarie-Hélène en UschiMartin LutherMijnheer de President SabineMijnheer de SenaatspresidentMiss SchreberMister SchreberOnzelieveheerOnzevaderOog van GodOpheliaOrmuzdPaul DanielPaul Daniël PaulPaul Emil Flechsig HersenspecialistPaulaPauzePetrarcaPirnaPlechsigPleïadenPotemkinProfesoor FlechsigProfessor FlechsigRampollaRijkRückertSabine PaulSabine SchreberSabine SehreberSahineSchopenhauerSchreber HetSchrebers MoestuinSchreberseScène Onze Sehreber DeSehreber SabineSehreber-nonnetjeSehreberleinShakespeareSigmund Freud Daniël PaulSignumd FreudSonnenstein Daniël PaulSpaanseStrafwetboekSuhrkamp VerlagTannhäuserTerwijl SabineTroon der HeerlijkhedenUschi SchrebertjeVaderVertaling Ludo AbichtVictoria VictoriaVrouwelijkheidVuurVóórWCWalther Walther IaatWenenWoordZe FladderenZijnvon Walther


Development and design by LETTERWERK