Leonid Andrejew : "Hij, die de klappen krijgt"

Willem Putman, 1925-10-19


Source

Willem Putman, Tooneel-groei (1921-1926): Indrukken over het na-oorlogsch tooneel-herleven in ons land. Brugge: Excelsior, 1927, pp. 108-109.


Items that may be related to this text • More...

  1. ◼◼◻◻◻ Willem Putman: Tchapek : "R.U.R."... 1925-05-12
  2. ◼◼◻◻◻ Willem Putman: Gustave Van Zype : "... 1925-10-24
  3. ◼◼◻◻◻ Willem Putman: Georg Kaiser : "Van ... 1925-12-20
  4. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Jef Haugen : "Waar s... 1925-09-25
  5. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Luigi Pirandello : "... 1925-03-26

Leonid Andrejew : "Hij, die de klappen krijgt".

Met het bekende stuk van Andrejew werd de tweede reeks kunstvoorstellingen in den Vlaamschen schouwburg ingezet. Dezelfde week ging toevallig van ditzelfde stuk een voor de film gemaakte bewerking in de Agora-zaal, zoodat vergelijking zich om zoo te zeggen opdrong. De film is ontaard in een ordinair melodrama, waarin dan alleen het merkwaardige spel van Lon Chaney de diepe beteekenis van Andrejew's gegeven onderlijnt. Bij de tooneel-opvoering bleek dan hoe dit stuk lijdt onder een overvloed van tekst, die vaak den dramatischen gang belemmert. Dat nochtans de kunstwaarde van het werk vooral in den tekst ligt bewijst de film, waarin wij den tekst van Andrejew missen en die dan ook een rolprent is geworden van zulk gehalte, dat het eerder jammer is daaraan een naam als dien van Andrejew vast te knoopen. Het is deze overvloedige en op zich zelf interessante tekst evenwel die m. i. deze diep-aangrijpende tragedie tot een trouwens al te gecompliceerd praatstuk herleidt. Wegens allerlei bijkomstige intrigues wordt onze aandacht te veel afgetrokken van den "man, die de klappen krijgt", die de schoone idee van Andrejew belichaamt, maar niet genoeg het centrum van het heele spel bezet.

Gust Maes speelde den clown, den man die het "klappen krijgen" ondergaat als een fatum, en de menschen laat lachen met zijn leed.

"Ris done, Pailasse !" Zeer goed wist hij zijn figuur vol stijl te houden door een voorname en bewonderenswaardige beheersching, maar dáár, waar ten slotte deze man de tragedie van zijn leven uitschreeuwen moet, in die enkele momenten, dat hij zijn "persoonlijkheid" terug opneemt en het masker des clowns aflegt, daar gaf hij ons den indruk niet zoo stevig in zijn schoenen te staan zooals bij hem meestal, en dan vooral nog onlangs bij zijn prachtige creatie van Raskolnikoff in "Schuld en Boete" het geval is. Het zijn deze momenten die Lon Chaney in de film met denzelfden naam zoekt en onderlijnt. Maes heeft ze eerder vermeden, het liefst zijn diepe smart wegbergend onder de impassibiliteit van den grappenmaker.

Rezy Verschueren speelde "Consuela" maar is voor deze rol niet de geschikte figuur. Onder de bijrollen muntte uit de heer Arie Van den Heuvel, die zijn "Baron Regnard" wist op te werken tot een der beste prestatie's, die wij ooit van hem te zien kregen, grotesk, indrukwekkend, komisch en tragisch te zelfdertijd, treffend juist. Het laatste tooneel van het stuk heeft hij vertolkt met een onloochenbaar meesterschap. En ook als regisseur verdient hij een bloempje. In "Hij die klappen krijgt" wist hij op zeer eigenaardige wijze de bij dit stuk behoorende cirkus-atmosfeer te scheppen, en ook zeer kleurig was de costumeering, waarin wij nochtans meer stijl en vooral meer uniformiteit hadden gewild. In de film met denzelfden naam dragen al de clowns hetzelfde banaal clown-kostuum, ook "hij, die de klappen krijgt" -- wijl hier Gust Maes ons diverse kostuums heeft getoond, die op zich zelf zeer mooi waren, maar ons door rijkdom, smaak en diversiteit, eerder van het preciese begrip "clown" verwijderen. Ook de compositie van het décor was merkwaardig : witte muren met zwart-omlijste deuren en een paar geestige caricaturen aan den wand. Hierin eene tot in het détail verzorgde bemeubileering, zoodat slechts ééne opmerking kon gemaakt, nl. dat het tempo over het algemeen te traag was -- maar dan weet ik nog niet eens of dit wel aan de regie mag geweten worden.

19.10.25.

Items that may be related to this text

  1. ◼◼◻◻◻ Willem Putman: Tchapek : "R.U.R."... 1925-05-12
    (author) Willem Putman • (date-year) 1925 • Koninklijke Vlaamsche Schouwburg, Brussel
  2. ◼◼◻◻◻ Willem Putman: Gustave Van Zype : "... 1925-10-24
    (author) Willem Putman • (date-year) 1925 • (date-month) 1925-10
  3. ◼◼◻◻◻ Willem Putman: Georg Kaiser : "Van ... 1925-12-20
    (author) Willem Putman • (date-year) 1925 • Koninklijke Vlaamsche Schouwburg, Brussel
  4. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Jef Haugen : "Waar s... 1925-09-25
    (author) Willem Putman • (date-year) 1925 • Koninklijke Vlaamsche Schouwburg, Brussel
  5. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Luigi Pirandello : "... 1925-03-26
    (date-year) 1925 • (author) Willem Putman
  6. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Michel De Ghelderode... 1925-12-20
    tekst • (date-year) 1925 • (author) Willem Putman
  7. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: René Benjamin : "Le... 1925
    (date-year) 1925 • (author) Willem Putman
  8. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: H. R. Lenormand: "A ... 1925-01-24
    (date-year) 1925 • (author) Willem Putman
  9. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Henri Ghéon : "Duim... 1925-01-27
    (date-year) 1925 • (author) Willem Putman
  10. ◼◻◻◻◻ Willem Putman: Modernistische exper... 1937-11-14
    tekst • (author) Willem Putman