Over de opvoering van De Strafzaak « Mary Dugan », door het Vereenigd Tooneel in den Stadsschouwburg te Amsterdam, schreef de theater-recensent van De Tijd:

« De Amerikaansche rechtspraak is ingevoerd te Amsterdam. Wij, schouwburgbezoekers, zijn jury.

Ik ben vroeg... een kwartier voor tijd. De zaal vult zich... Maar 't tooneel is reeds « open ». Op 't tooneel scharrelt een schoonmaakster rond tusschen balie en publieke tribune. Een bode zit ongegeneerd z'n krantje te lezen. Hij wordt van hoek tot hoek verjaagd door het schoonmakende monster. Er komt een verslaggever binnen... Er komt een advokaat binnen... Boden posteeren zich bij de deuren... De publieke tribune wordt opengesteld en de wachtenden stormen in om elkander het mooiste plaatsje bij deze sensationeele moordzaak te betwisten... De markante figuur van den officier van Justitie, in onberispelijk bruin elegant costuum, treedt binnen ; man van de wereld, man van kracht, man van oogenschijnlijk fluweele zachtheid met een sluw onverbitterlijk gemoed. Wee die in zijn handen valt. Daar komen de getuigen. Hun wordt een eigene plaats aangewezen. Een afzonderlijke deur wordt geopend... van achter tralies wordt de van moord aangeklaagde, een onopvallende jonge vrouw van omstreeks dertig, binnengeleid. Heur advocaat vergezelt haar. Waar is 't wachten nog op ?

Onwillekeurig kijken we om ons heen... O ja, eigenlijk is 't stuk nog niet begonnen, al bood ons 't tooneel alreeds veel te zien. Maar nu is de zaal zelf gevuld. Allen rijzen van hun zetel... De rechter verschijnt in zijn onaantastbaarheid... de boven allen en alles staande voorzitter en scheidsrechter, die weliswaar niet te oordeelen heeft -- te oordeelen hebben wij, de toeschouwers : de jury -- maar die vragen toelaat of verbiedt en met onpartijdige zorg toeziet, dat «het recht zijn loop heeft».

Nu kan de moordzaak beginnen... het proces van een moord, begaan op een man, die bij zijn beminde toefde. En die beminde is de beklaagde... Welke moordzaak is kinderenlectuur ? Welk rechtbankverslag is voor geestelijk onvolwassenen geschikt ? Neen, bij een moord onder deze omstandigheden kunnen door getuigen levensbijzonderheden onthuld worden, die niet voor kinderen zijn. Trouwens : wij publiek zijn jury, die te oordeelen heeft over « schuldig » of «onschuldig»?

Overigens : een spannend proces. Een proces waarover véél zal gesproken worden. Een proces, dat met onverbiddellijke strengheid op het Leidsche plein, wordt gevoerd onder toezicht van een boven ons staanden rechter, Henri Eerens. Een proces, waarin heel de atmosfeer van de rechtzaak over ons komt en waarbij het publiek zijn gevoel niet kan bedwingen bij een onverwachte wending, doch er uiting aan moet geven.

Nel Stants is de beklaagde. Zij is de passieve. Zij is de hoofdpersoon maar onze aandacht gaat toch eigenlijk langs haar heen. De avond is de avond van Paul Huf en Frits van Dijk. Paul Huf eerst : deze officier van justitie met zijn minzamen lach, met zijn dwingende, loerende oogen, met zijn verbeten mond, met zijn schrandere strikvragen en zijn foxterrier-natuur, is de ijzeren nijptang die niet loslaat. Hij wil, zegt hij, alleen de waarheid. Maar voor hem is de beklaagde ook de schuldige. En hij bouwt een reeks van vragen op... hij construeert uit details en uitingen van getuigen nieuwe vragen, die aan de jury de schuld suggereeren. Als eindelijk de weduwe bij haar verhoor flauw valt en de zitting een dag wordt verdaagd, ziet 't er met beklaagde slecht uit.

Dan, na de pauze -- onze verbeelding is een dag verder gesneld -- vult zich wéér de gerechtzaal. Er is een onverwachte wending gekomen. Op de publieke tribune is een impulsieve jonge man opgestaan, een onbekend advocaat uit een andere stad, die de broeder van de beklaagde blijkt. Om hem een goede opvoeding te geven heeft de oudere zuster zich zelf vergeten. En nu is het onstellende over hem gekomen : tot besef van de schande van zusters bestaan met het menschelijk gevoelen dat zij, die zooveel voor hem deed, niet die moord kan bedreven hebben. En met een ontroerende spontaneïteit, met een jonge, ongekunstelde opene schranderheid, met een doorzicht en wilskracht, die de spontane gevoelsaandoeningen weten te overheerschen, treedt alsdan Frits van Dijk in het tweede gedeelte van het proces tegenover den officier van justitie. Het wordt nu een geestelijk duel tusschen Huf en v. Dijk. Schitterend van speelkracht, prachtig van naturlijkheid, rijk aan spanning. Wie buitengemeen tooneelspel wil zien moet Huf en v. Dijk zien in dit proces.

Nog éénmaal komt er een oponthoud in het proces als we een denkbeeldig uur moeten wachten op de verschijning der weduwe die ziekte heeft voorgewend. Wij, jury, moeten wachten terwijl allen zich op 't tooneel uit de rechtzaal verwijderen. -- Alleen een oud mannetje blijft op de publieke tribune achter... één uit het publiek. De boden vergeten hem. Hij scharrelt eerst wat beduusd naar voren. Hij besnuffelt de fotografie der vingerafdrukken... hij betast het mes waarmede de moord bedreven is... hij vat 't mes aan zooals de moordenaar 't aangevat moet hebben. Zijn mimiek stelt ons heel den moord voor den geest. Dan haalt hij zijn boterhammetjes uit zijn zakken en snijdt rustig zijn brood met het moordmes... De dames rillen, en gruwen... Maar als dat manneke verdwijnt applaudisseert heel de zaal voor Joh. Kaart, die ons eens kwartier bezig heeft gehouden met een onvergetelijke pantomine.

Hoe de moordzaak eindigt...? Ik mag u niet beïnvloeden, lezer. Ik stel mij voor, dat u ook tot de jury geroepen wordt. Nog eens : ge moogt niet beïnvloed zijn : gij zijt het, die recht spreekt. Uw oordeel zal misschien minder vleiend zijn voor de kunst maar mild voor regie en spelers, alsmede voor de beklaagde zult ge... Doch geen woord méér. »