Verleden Zondag werd "Donkere Metten" het laatste werk van Pater J. Boon, C. s.s. R., door het Damestooneel "Onze Tuin", onder regie van E. H. Ern. Verstraete, te Knocke, opgevoerd in het Noordzeehotel.

Een bomvolle zaal en een verbazende opvoering: grootsch werd het spel gedragen op een eenig-geslaagde regie. Vanaf den aanvang der reien, had de regie de zaal veroverd: langs de purperen gordijnen van de zijdeuren verscheen op 'n zwaar, snikkend rythme, in de donkerte, gestalte na gestalte, met groene lantaarnen die als eenig licht in de duisternis, de plastisch gehouden koppen verlichtten. 't Begon als een zware goede Vrijdag-mis, met 'n liturgisch Introïtus, en dan volgde het koor, zoo aangrijpend veelstemmig opgezeg opgezegd als 'n tragische zang, met als begeleiding alleen gong-slagen. Het heele spel was verder monumentaal en zeer rytmisch gehouden. Het decor - we staan op het mooie modern tooneel dat Huib. Hoste met raad van René Moulaert verwezenlijkte - was met blokken opgebouwd tot 'n zeer doelmatig en indrukwekkend decor, in de verte Jerusalem... de grootstad, vol fabrieken, al verlicht met de avondlichten - geen beschildering meer op een fond-doek, maar ook deze gebouwen waren "opgebouwd".

Het heele spel ging op 'n zwaar tempo, 't eene groeide uit 't ander tot 'n aangrijpende actie met masse-figuratie: boven de zware goede weekatmosfeer kwam bijlen het schrille van het roode rapalje als een tragisch contrasteeren. We moeten vooral signaleeren in het tweede bedrijf, als de roode vrouwen met 'n manifestatiebord waarop "Jezus van Nazareth" en met roode vlag voorop, uit het paleis van Pilatus komen gestormd en de heele scène overweldigen, triomfantelijk, rytmisch, om Christus die z'n kruis draagt naar Cavarië te leiden; en in het derde bedrijf de magistraal-doorgedreven Carnavalscène met de kruisiging van Beata en dezes marteldood, en het aangrijpend vizioen: want plots barst de stadsmuur open en de heele scène stort daverend ineen: en wijl alleen nog Beata aan 't kruis te sterven hangt, wordt achter den weggevallen muur van Jerusalem het visioen van Calvarië's tragedie zichtbaar. Een onvergetelijke mise-en-scène en decor-fond voor dit breed-treffend slot van het spel. Daarbij door het heele spel, een feeërieke belichting.

Speelster - en dat is misschien nog het meest verrassend - van de eerste tot de laatste, plankenvast en zeer los spel, vlammend van 'n warme apostelziel en tevens van hoog artistiek kunnen. Er is daar, van 't begin tot het einde, geen stond inzinking geweest, maar een gedurig groeien, sterk rytmisch op vele plannen en hoogten, en schril tragisch, tot alles openbloeide in een sereenigehouden triomf.

We moeten slechts een paar details aanstippen: dat de fijn begaafde Beata wat te eenzijdig was uitgewerkt, zooals ook Mollijne, beide rollen door hun bezetsters voor 't overige sterk en tragische gedomineerd.

En daarmee - 't is bitter weinig - zijn al de te kortkomingen gezegd.

Regisseurs als E. H. Verstraete ('t is maar 'n onderpastoor!!) kunt ge op uw eene hand tellen! Jaren geleden werd door zijn toedoen dat eerste moderne tooneel opgebouwd, en nu..., na jaren werk - zonder dat de tooneelcritiek in Vlaanderen het vermoedt, heeft deze regisseur met z'n groep een verbazende hoogte bereikt! Vlaanderen moet dat weten te waardeeren.

M.S.

P.S. - We vernemen dat zelfde groep het spel een tweede maal zal opvoeren te Halle op 25 Mei e.k.