Er wordt thans in Esschen fel gewerkt en georganizeerd; de Gilde "Vlaamsch Katholiek Leven" heeft in die herlevingsactie, een stellig groot aandeel. Op het programma van de opvoering van verleden Zondag had de Gilde haar kultureel billan van het verloopen jaar overgedrukt: en dat is een mooie bladzijden op haar actief.

Op tooneelgebied geeft de Gilde eene opvoering per jaar, maar daar werkt ze dan ook lange maanden aan. Verleden jaar kwam ze er met een schoone verfrissching door: de opvoering van Barabbas, en het vernieuwen van haar tooneelmateriaal was een schoone daad.

Dit jaar een intermezzo: Jezabel.

De Gilde krijgt steeds volle zalen volk bijeen.

Op het tooneel zelf, nog een verrijken van het materiaal: naast het mooie stel grijze floersdoeken, zijn ze begonnen met de eerste, glimmende kleurdoeken aan te werven, dit blauw doek deed dan ook zeer aangenaam aan, en werd door den regisseur zeer goed gebruikt. Het decor was een leuke vondst, het gemeentehuis zoo heelemaal in de hoogte, bood gelegenheid tot levend spel. De Heer Tireliren kan goed ensceneeren, dat is telkens zeer knap.

Ik meen dat het een hard werk moet zijn deze tooneelgroep gaaf te maken tot sterk gestyleerd spel, er is jaar op jaar door de Gilde een verovering te doen en ze doet het ook; het derde bedrijf werd goed gestyleerd tot een massa-spel, de belichting van één voorwerp (de schaar waarmee het schelmstuk van Samson bedreven werd) was een vondst. Ook het stille massaspel van de menigte die op 't einde van het vierde bedrijf door Jezabel wordt voortgedreven, was beste spel; daar zijn de spelers van de Gilde reeds thuis. Het dialoog kan nog veel beter vlotten, iedere repliek moet al dadelijk gegeven, wat meestal niet het geval was. Ik moet echter nog aanduiden het mooie spel van den Onderwijzer, deze rol werd werkelijk goed, heel goed gegeven en volgehouden, dan voelen we meteens dat een resultaat bereikt werd. Ook de blinde wist zijn rol goed te houden, alhoewel er minder rijkdom en afwisseling kan gegeven worden in deze rol. Ook had Joos Kip nog z'n beste momenten als hij z'n gebarenspel had met den Onderwijzer in het vierde bedrijf.

Die passages citeerde ik als model; als de Gilde op het heele frontlijn zoo'n sterkte kan bekomen als in die passages, dan wordt het werkelijk flink! Niet alles op één jaar! Tooneel is werk van jaren, als er maar de gestadige vooruitgang is. Het eendrachtig schoon willen en streven, onder de zeer kundige leiding van de enthousiaste jonge kracht, regisseur Tireliren, voorspelt schoone verrassingen voor de toekomst, als de Gilde na dit intermezzo zijne krachten aan sterk werk zal zetten. Mij komt als tooneelcriticus nog een vraag op: of de caricatuur niet sterker gestyleerd kon? En of wellicht, in die lijn van de caricatuur, de vrouwenrollen niet sterker door de mannen gespeeld zouden worden zooals ook telkens Ghéon doet voor z'n leuke stukken? Ik meen dat alsdan ook de tragische ondergrond van het slot sterker als contrast zou gewerkt hebben.

Ondertusschen goed heil aan de Gilde! En met den riem onder het hart voortwerken! Ge hebt hard gewerkt, ge hebt Uw tooneel schoon materiaal gegeven, volgend jaar, als Uwe belichting al Uwe doekten tot een feërie zal omscheppen, komen we weer met genegen sympathie.

M.S.