De beperkte ruimte van het tooneel kan moeilijk de plaats innemen van de onbeperkte ruimte, waarover de roman beschikt. 't Moet zich noodzakelijk gedwongen beperken bij een raccourei van de stof, die meestal te verbrokkeld voorgesteld wordt om borg te staan voor den inhoud van het boek. Dit is wel het geval met het libretto van het lyrisch drama "Dans l'ombre de la Cathedrale" dat door Léna en Ferrare uit een roman van Blasco Ibanez getrokken werd, maar evenmin ten opzichte van den roman als van het tooneel bevrediging kan geven.

Van een dramatische actie is in het eerste bedrijf geen spoor te vinden. De personages komen ons daarin beurtelings hun toestand uitleggen, waaruit we te vernemen krijgen dat Manuel, het [???] dat na tien jaar gezworven te hebben op de extremistische wateren van een weinig omvattend anarchisme, terug aanlandt in de veilige haven van de Kathedraal te Toledo en er met open armen ontvangen wordt door zijn broeder, den koster der Kerk. Tomassa, de tante, brengt bij die gelegenheid uit hoe des kosters dochter Sagrario naar Madrid gevlucht is met den haar dra ontrouw geworden minnaar.

Het tweede bedrijf begint met een propagandascène, waarin Manuel de snullige kerkbedienden zijn ideeën inpompt. Wanneer hierop de koster verschijnt en Manuel zijn gedrag verwijt, stelt deze hem met een even bruikbaar als banaal zinnetje gerust. Die Manuel is overigens een geslagen prater, die zijn menschen aardig om het tuintje te leiden weet. Daarvan geeft deze doortrapte Godsloochenaar het bewijs, wanneer hij tegen den koster, die weigert zijn dochter terug te ontvangen, tot zelfs de teksten van het Evangelie uitspeelt. Een en ander beinvloedt den vader, zoodat het berouwhebbende kind terug in den kring opgenomen wordt. En zoo dadelijk komt dan een liefdetooneel tusschen deze Sagrario en Manuel, waaraan de mystieke gevoelens van het plots heilig geworden meisje een speciaal toontje geven.

Met het derde bedrijf zitten we zelf in de Kathedraal en krijgen we een lange vertooning van een op het tooneel steeds belachelijk aandoenden eeredienst te zien, die met het drama zelf niets te maken heeft. Dan volgt nog een soort van gereserveerde liefdescène, tot Manuel alleen overblijft om de schatten der Madonna te bewaken. Stappen worden gehoord. Dieven dringen binnen en deze kunnen niemand anders zijn dan de door Manuel zelf opgestookte kerkbedienden. Hij tracht als nauwgezet waker de boosdoeners nog eens te bepraten, maar ontvangt tot antwoord den verraderlijken slag, die na een laatste liefdeblijk voor Sagrario en een zwijgende hulde aan het beeld der Madonna, zijn dood voor gevolg heeft.

De Fransche componist George Rué schreef voor dit drama of liever voor deze reeks van diverse tooneelen een muziek, die zich nergens meester maakt van de scène. Het orkest, dat mager klinkt, bepaalt er zich toe het stuk op afstand te volgen. De pathetische oogenblikken, zooals o.a. die van de vergif [???] missen expressieve kracht; kleur ontbreekt aan de schildering van het milieu en aan de karakteriseering van menschen en toestanden. De overgangen zijn ofwel niet, ofwel zwak uitgewerkt. Al dit geeft aan de partituur een uiterst passief karakter, dat niet te redden is door een op impressie berekende scène, zooals die van het "Onze Vader", die van de lezende der twee heiligen of die van den liturgischen dans voor het beeld der Madonna. En verwonderen kan het dan ook niet, dat die muziek het publiek niet te pakken kreeg.

Zulks heeft in elk geval niet gelegen aan de vertooning, die het werk niets te kort liet komen. De groote rol, die van Manuel, was overgelaten aan den heer Descamps, die dit weinig karakteristiek personage zoo goed als mogelijk typeerde. Als acteerende zangeres muntte ook thans weer Mevr. Bianchinni uit. De rol van den koster stond met den heer Dutoit in den toon van gemoedelijkheid en ernst. Mevr [???] deed haar stem gunstig gelden in de partij van Tomassa; ook de kleinere rollen waren met de heeren Van Laer, Grosjean en Borelli in goude handen.

Voortreffelijk was de regie en de ensceneering van den heer [???], wat ook te getuigen valt van de weergave der partituur onder leiding van den heer Cluytens.

De verzorging van het geheel kon echter de successtemming niet verwekken, die aan het werk een plaats op het repertorium verzekeren zou.

L.O.