De verdienstelijke Leuvensche tooneelkring "De Hulst" heeft met de hulp van Staf Bruggen van het Vlaamsche Volkstooneel voor regie, en mede van den auteur voor dekor en kostumeering, in Leuven-Palace een mooie en plezant getinte kreatie gegeven van een nieuw spel van E.H.C. Lindemans: "De Blinde". Reeds een heele serie jaren geleden heeft E.H.C. Lindemans zijn eerste proeven als tooneelauteur geleverd. Zijn twee jongste tooneelprodukten "Geerken en de duvel" en dit spel van "De Blinde" behooren tot de werkelijk typische producten van ons nieuw Vlaamsch repertorium: zij brengen ons lustige fantazij rond gewijden ernst, een sappige Brabantsche taal, een joviale dramatiseering van Brabantsche volkssagen, en daarbij kleur, echte tooneelgestalten en ronde schilderachtigheid zonder de vrome maar pretentielooze les te vergeten. Alleen hebben beide spelen dit ernstig nadeel dat deze kwaliteiten niet over geheel het stuk worden volgehouden en een eentonig of zelfs bepaald flauw vak de geheelheid van het werk telkens in waarde doet verminderen.

Als de typische aanhef van "De Blinde" verder dan de scène der heksenopenbaring werd volgehouden en niet zoozeer verslappen ging in de scène in Kleveland en aan het Hof van Engeland (om dan weer levendig terug te keeren bij het slote vóór de taveerne "In den Gulden Kamer") dan zouden we een spel gekregen hebben dat door vizie en door rasechte kwaliteiten een der eigenaardigste overzettigen is van folklore tot tooneel die mij in het Vlaamsch repertoire bekend zijn.

Maar laat me U volgens het programma den smakelijken en leerzamen korten inhoud mededeelen:

VOORSPEL - Een Zondagmorgen in een Brabantsch stadje. De Domme, de Magere en de Dikke, zitten met valsche miserie en echte luiheid te bedelen op de kerktrappen. Doch de oorlog bracht ook een krisis in het bedelbedrijf. Met-echte-miserie-bedelen schijnt de eenige redding te zijn. Ze zullen de Domme echt blind maken.

Ie BEDRIJF - Dit was wel de beste solutie: na een jaar heeft het trio zich rijk gebedeld. De blinde broodwinner is nu een overbodige last geworden. De Magere en de Dikke spelen hem verloren in een bosch. - Heksensabbat. - De Blinde verneemt er wondere dingen: Hoe men Kleve van water zal voorzien? Hoe men 't prinseske van Bretanje zal genezen? Hoe een blinde zijn oogen kan terugvinden?

IIe BEDRIJF - Voor de stadspoort van Kleve. Een schepencollege van "Union sacrée" diskuteert er persoonlijke belangen. - De Domme brengt er het antwoord der heksen.

IIIe BEDRIJF - Aan 't Hof van Bretanje is de geneeskunde gissingen rijker geworden, doch 't prinsesje blijft ziek. De Domme speelt er wonderdokter.

NASPEL - De Magere en de Dikke zijn weer arm als de straat. - De Domme is met goud beladen naar Brabant teruggekeerd. Op zijn avonturen heeft hij de echte waarde van werk en geld leren zien. Hij zal nu de Wijze worden en samen met de twee andere rakkers een nieuw leven beginnen.

Dit is een spel waar Vlaamsche acteurs ook terdege hun hart kunnen in ophalen. Zie wat een reeks tooneel-echte typen: Die Domme, die Magere, die Dikke, die deftige Stadsproost en Kleve, die griffier, die pandoer.

En er zat werkelijk heel wat verbeelding in de spelenden. Ik zeg niet dat het allemaal eerste rang krachten waren, maar de Domme bijvoorbeeld (Armand Diels) had momenten van groote vanzelfspelende natuurlijkheid die herhaaldelijk de hilariteit van het publiek opwekten, de Dikke (Lode Staes) had slakachtige manieren, een vette tong en malache zegging. De Magere (Renaat Peeters) ronkte een beetje te erg met zijn keel zooals "grrroote" acteurs doen. In bekende tranerige draken, maar lief waren mij zijn beeldende houdingen en het fleempje tragiek dat hij op zijn masker zette. En dan noem ik direct de kleine rol van de griffier door Antoon Léonard gespeeld met het meest expressieve gezicht dat er in heel het stuk te zien was. De stadsproost van Kleve werd vertolkt door Emiel Diels met de juiste verlangde nuance tusschen sprookjesachtigen ernst en de serieuse belachelijkheid. Fijn en so met rap en stevig debiet, met bizonder plastiek [???] speelde Felix Van den Abeele voor de vlugge nar. Daar waren nog de drie heksen (Maria Van Vaerenbergh, Emilia Van den Eynde en M. Louisa Wouters) die op minst en goedgedrild heksenrondedansen uitvoerden en Mej. Emilia Van den Eynde had nog een aanminnig stukje rol als het genezen prinseske.

Daar waren nog: een baardige Sinterklaasachtige koning (Willem Wouters), een precieuse blauwe schepene (Alfons Dewit), een schetterende gele schepene (Fritz Hambrouck) die veel succes had, en een aantal mindere pittoreske personnagiën. En daarbij nog twee sinistere uilen en een handvol pandoeren

Waren typeerkracht en persoonlijk karakter in de houdingen en gangen de waarden der spel-regie, levendige kleur en eenheid in de kleuren van decor en kostuums waren de schoone eigenschappen der aankleeding. Men vond het rood en groen dooreenzwermend vóór de kerk en in het bosch en altijd waren de kleuren der kostumes passende vonken op het prentjesachtige beeld der scène. Ook in de kleuren der heksen was de bedoeling rechtstreeks tooneelmatig: spichtige hoeden, spikkels felle snelle kleuren dooreengeworpen. Geestige beeldekens waren nagenoeg al de personages.

De tooneelschikking was deugdelijk opgelost: alleen verdraag ik niet goed dat men oude slechte decorvormen zooals in de scène van Kleveland te pas brengt. Niet omdat men die met schoone moderne kleur bedekt zijn zij goed te praten. De scène vóór de kerk, in bosch, hof van Engeland en vóór de taveerne, vond ik veel zuiverder.

Laat me dan tenslotte nog zeggen dat de fanfare Sinte Cecilia met breede luidruchtigheid de poozen vult, en dat ik de liefhebbers van typisch Vlaamsch tooneel in Leuven en elders bijwoning der tweede voorstelling op Vrijdag 8 April te 8u in Leuven-Palace, gretig rekommandeert.

J.B.