Woensdagavond gaf de Kon. Vlaamsche Schouwburg zijn tweede kunstvoorstelling van dit seizoen: de laat-middeleeuwsche moraliteit "Elckerlyc" van Peter Dorland (1454-1507) en "De boer die sterft" naar een tekst van Karel Van de Woestijne, op het tooneel gerealiseerd door Herman Teirlinck. Deze gala-avond lokte groote belangstelling. Toen de voorstelling zou aanvangen, was de zaal bezet door een talrijke en voornaam publiek, waaronder wij menig vooraanstaand persoon uit de kunstlievende wereld der hoofdstad mochten opmerken.

De h. Teirlinck hield er aan, vóór het gordijn open schoof, een woord van toelichting tot het publiek te richten. Hij schetste de middeleeuwsche atmosfeer waarin "Elckerlyc" is ontstaan en legde nadruk op de continuïteit die men in de Vlaamsche letteren voorstellen kan. Volgens spreker zou "De boer die sterft" als een echo mogen opgevangen worden van Dorland's moraliteit. De h. Teirlinck drukte den wensch uit dat de aanwezigen niet met welwillendheid maar met liefde zouden luisteren.

Toen ving de voorstelling aan van "De boer die sterft". Het is een verhaal uit den bundel proza "De bestendige aanwezigheid", dien Van de Woestijne opent met een opdrachtelijk sonnet aan H. Teirlinck. Een oude boer ligt te sterven alleen en verlaten, op zijn vontkamer. Hij klaagt dat hij nooit zijn wel heeft gehad. Achtereenvolgens verschijnen in zijn visioen bekende vrouwengestalten die zijn gezicht, zijn gehoor, zijn reuk, zijn smaak en zijn gevoel personificeren. Zij herinneren den stervenden nog eens aan het genot dat zijne vijf zinnen hem tijdens zijn anders armmoedig bestaan hebben geschonken. "En nu lag Nand daar ineens vol triestigen angst, omdat hij vreesde dat het ging uit gaan, dat het ging weg zijn, die laatste herinnering, en dat hij ging sterven met al de droefheid van dat verlies.

Herman Teirlinck heeft dat verhaal op zeer geslaagde wijze scenisch bewerkt. De boer ligt te sterven en de vrouwen komen, een na een, den hier en daar bespeelden tekst van Van de Woestijne zeggen. Maar zoo simpel is het niet. Doorloopend is er verrassend projectielicht mede gemoeid en gedempte muziek. Wij denken aan Van de Woestijne's beschrijving: "Het was nu alsof zij zongen om hem te doen slapen."

Gust Maes, die den stervenden boer acteerde, lag op een bed in 't midden van het tooneel opgesteld, in de schaduw van een groot wit kruis. Dit kruis is trouwens het eenig godsdienstig motief in gansch dat opzet. Is "Elckerlyc" met zijn louter stichtende strekking als het ware het drama van het zondig bewustzijn dat zich in 't aanschijn des doods loutert tot gave reinheid "De boer die sterft" herdenkt in een laatste opflakkering des geestes de schoone ontvankelijkheid zijner vijf zinnen, eene ontroering die geenszins gevoelensvraagstukken oproept met betrekking tot het hiernamaals.

De vertolking van het middeleeuwsch spel "Elckerlyc", insgelijks bewerkt en geënsceneerd door Herman Teirlinck, onder regie van Gust Maes, die in de titelrol op bewonderenswaardige wijze gansch het stuk heeft geschraagd, kenmerkte zich eveneens door frissche tooneelschikking, fraaie belichting en keurig aangepaste muziek die evenwel af en toe een tikje dreigde te hinderen door haar klankvolume.

Zoowel in het eerste als in het tweede stuk hebben de acteurs en actrices van den Kon. Vl. Schouwburg met toewijding en liefde gespeeld. Wij vernoemen zonder onderscheid; de dames De Veirman, De Landsheer, Puissant, Bascour, Verschueren, Van Outryve en Pelozie en de hh. Maes, L. en R. Sonck, Bergers, Dubois, Van Trappen, Van Winnendael, Bouchez en Verbeek.

Kostumen en schermen waren toevertrouwd geweest aan Denis Martin en de muzikale bewerking aan Frans Van der Eecken, beider van het Instituut van Sierkunsten te Brussel.

Wij moeten ten slotte den h. Poot dan wijten, omdat hij de puike voorstelling van die twee stukken, die vroeger slechts voor een beperkt aantal aanwezigen plaats vond ("Elckerlyc" in Juli j.l. op het openlucht-theater van het koninklijk paleis te Laken, en "de boer die sterft" verleden jaar in het Hooger Instituut voor Sierkunsten, ter Kameren) - nu ook in ruimeren kring heeft laten kennen. Wat den h. Herman Teirlinck betreft, voortgaande op het hartelijk succes dat zijn prestatie is te beurt gevallen, zal hij zich ongetwijfeld beloond achten om al de moeite en den sleur welke hij aan deze kranige onderneming heeft verleend.

H.B.