Zijn vierde kunstvoorstelling van dit seizoen heeft de Kon. Vlaamsche Schouwburg gewijd aan het werk van een jong Amerikaansch schrijver, zekeren Lynn Riggs, ten ontzent zoo goed als onbekend aangezien tot hiertoe nog nooit eenig stuk van hem buiten de Vereenigde Staten is opgevoerd geworden.

De belangstelling was aanzienlijk. In de zaal bemerkten wij de talrijke gewone getrouwen van de kunstavonden. Ditmaal had ook de heer Petitjean, minister van Kunsten en Wetenschappen, er aan gehouden deze buitengewone voorstelling bij te wonen.

"Haar eigen gang" - oorspronkelijk luidt de titel "Iets als vleugelen" - is per slot van rekening de vrij banale geschiedenis van een wispelturig meisje dat geen tucht verdagen kan, al hare grillen involgt en eigenlijk zelf niet goed weet wat zij wil. Bijna nog een bakvisch, ontvlucht Willie Baker het moederlijk huis met den avontuurlijken Boy Huntington. Een paar jaren later is zij daar terug, niet met haar eersten verleider dien zij, naar wij hooren, al spoedig in den steek heeft gelaten, maar met een baby van drie maanden, wiens vader onverwachts is ver[?]onden. Het duurt echter niet lang of Boy Huntington komt weer opduiken. Ditmaal trouwen zij. Maar Willie schijnt niet voor het geluk geboren. Nu is het Boy die haar in den steek laat. Inmiddels is de baby gestorven en de zwaar beproefde jonge vrouw vindt er niets beters op dan te gaan dienen in een verdachte kroeg waar zij aanhoudend blootgesteld is aan de bitterste ellende naar ziel en lichaam en desniettegestaande weigert in te gaan op de smeekingen van hare moeder en haren liefhebbenden oom om naar huis terug te keeren.

In dit stuk is geen intrigue, geen dramatische spanning, geen bevredigende ontknooping. De episoden volgen elkander op, omheen de centrale figuur zwemmen allerlei typische personnages die bijdragen tot een vage actie, er spelen zich vinnige dialogen af, maar wat den toeschouwer hoofdzakelijk weet te boeien, is de vreemde, uitheemsche atmosfeer waarvan gansch dit tooneelspel is doortrokken.

Lynn Riggs suggereert hier op treffende wijze het barre leven in zijn geboortestreek, het Oklahoma gewest. Hij stelt ons een reeks authentieke exemplaren voor van deze onontwikkelde nauwelijks half beschaafde bevolking en daar midden in fladdert dan een meisje met wilde instincten, tuk op vrijheid en onafhankelijkheid, wars van alle tucht, haar donker noodlot tegemoet. "Iets als vleugelen" drijft haar van avontuur tot avontuur. "Haar eigen gang" meent de vertaler van het stuk, de heer Omer Haeck. Nonkel Jim verwijt zijn zuster haar al te groote gestrengheid tegenover hare dochter. Uit reactie daarentegen heeft Willie alle banden verbroken, meent hij. De moeder verwijt haar broer zijn al te groote inschikkelijkheid jegens zijn nichtje. Maar Willie zelf velt het vonnis: "Alleen het leven is schuldig".

Het gezelschap van den Kon. Vl. Schouwburg heeft naar zijn beste vermogen, dit eenigszins ondankbaar stuk verdedigd. Ontegensprekelijk zou de vertolking nog gewonnen hebben bij een ietwat vlugger tempo. Mej. Orpha De Landsheer interpreteerde de rol van Willie als een wild nukkig meisje in het begin, een van lieverlede verbitterde cynische jonge vrouw in het vervolg, toch nog eenigszins dweepziek, om te eindigen in een soort van vermoeide gelatenheid. In menig tooneel leverde zij ontroerend spel. Als Nonkel Jim was J. Van Outryve doorloopend prachtig. Dat was fijn verzorgd werk. Gust Maes, die trouwens met succes de regie dezer vertooning op zich heeft genomen, speelde voor Boy Huntington en trof herhaaldelijk rake accenten. Mev. Cabanier, Willie's moeder, had de meest conventioneele rol, zonder eenig relief, en heeft zich zoo goed als 't kon uit den slag weten te trekken. Eene gansch bijzonder vermelding verdient Mev. R. Verschueren, die van de perverse figuur van Elvie Kapp, iets sensationeels heeft weten te maken. De overige nevenrollen voldeden ruimschoots.

Zonder overweldigend te zijn, was de bijval aanzienlijk. Na het slottooneel, dat werkelijk op ontroerende wijze werd voltrokken, viel Mej. De Landsheer een welverdiende ovatie te beurt.

H.B.