Tot huldiging van Lodewijk Scheltjens, die thans zijn zeventigste jaar is ingetreden, worden de voorstellingen van deze week ingezet met de opvoering van zijn jongsten éénakter: "Mannen van 't Water", waarin de auteur eens te meer zijne vroegere opvattingen uitwerkt, waar bij verklaarde dat "tooneel een spiegel moet zijn van het leven; een voorstelling van den mensch, zooals wij hem kennen, niet alleen uiterlijk, maar vooral innerlijk, in de roerselen van zijn ziel. Wat in de kunst eeuwig zal blijven leven, is de getrouwheid aan de waarheid. De tooneelkunst gebouwd op leugen, of op spitsvondige uitvinding van een droomwereld is geen kunst. Wel kan zulk goochelspel een oogenblik om zijn eigenaardigheid verbluffen, maar niet blijven leven." Zoo is de richtsnoer van Scheltjens in al zijne werken geweest, waarvan wij dan ook voor alles de eerlijke oprechtheid moeten waardeeren, even sterk als de onverminderde bezieling die hij daarbij steeds en ook nu nog, aan den dag legt. "Mannen van 't Water" kan misschien wel ietwat te romantisch overkomen, en in dezen modernen tijd de stof voor een film scenario in zich bevatten, het zal evenwel steeds de massa boeien en ontroeren. Het spel brengt niets nieuws, tenzij misschien dan hoe jongere auteurs kunnen leeren hoe een dialoog moet zijn en hoe de actie moet worden uitgewerkt. Daarin toont zich Lode Scheltjens nog immer als de meester.

De vertolking van deze eenakter was zeer verdienstelijk, en de algemeene indruk zou nog gunstiger geweest zijn, indien Rene Van de Putte niet zulke gevaarlijke hinten, door onvoldoende rolkennis gewekt had. Antoon Janssens was voortreffelijk als grootvader, misschien ietwat, luidruchtig, en werd gewetensvol bijgestaan door de Dames Bertijn en Cammans en de HH. Willem Condès, L. Belloy, W. Cauwenberg en niet in het minst door de jonge heer Van der Elst, die de kinderrol met bewonderenswaardige overtuiging vervulde.

"FANNY EN HAAR FAMILIE"

Ook dit vroolijk spel van Jerome K. Jerome, die niet ten onrechte de Engelsche Mark Twain wordt genoemd, deelde in de gunst van het publiek. "Fanny en haar familie" is eene vroolijke familieschildering, waarin goedkoope sentimentaliteit met humor gemengd is, maar waarin de auteur zich tevens nog als een moralist doet gelden. Er valt evenwel onmiddellijk te bemerken dat dit slechts als bijzaak bedoeld is, en veeleer als element om den humor te versterken, dan om werkelijk indruk te maken. Enkel op het einde onderlijnt Bennett met meer nadruk dan kon verwacht worden, dat eenieder tot den stand behoort, waarin hij zich kan ophouden. Dan eerst worden wij overtuigd dat wat voordien gebeurde meer bedoelde eene satyre te zijn van de dienstboden, welke geneigd zijn de fouten van hun meesters over te nemen, dan een veroordeeling van den meester die een huwelijk buiten zijn stand is aangegaan, waarover tot dan toe nog twijfel kon bestaan. Het vermakelijkste in dit werk is dan ook dat het huwelijk van Fanny geen tegenstand verwekt bij de familie van den jongen lord, maar wel bij dezes dienstboden, omdat Fanny eigentlijk tot de familie van deze dienstboden behoort. En het zijn deze dienstboden die trachten zullen haar te styleeren naar het voorbeeld van hare voorgangsters en haar slechts als meesteres zullen erkennen, wanneer zij zich werkelijk als meesteres laat gelden. Niet minder vermakelijk is den aanvraag van dit spel waarin in tegenstrijd met de traditie het de man is die zijne ware positie voor zijne bruid heeft verborgen gehouden, al blijkt echter achteraf dat ook deze bruid hare afkomst niet volledig heeft bekend gemaakt.

Onder de leiding van Willem Benoy, die ook voor een stemmig decorum gezorgd had, werd dit vroolijk spel eene alleszins voortreffelijke voorstelling gegeven. Jenny Van Santvoort speelde de rol van Fanny met eene sympathieke charme en gaf een zeer curieus beeld van het dancing girl dat door haar huwelijk tot een lid van de society wordt. Vooral in het tweede bedrijf leverde zij merkwaardig spel, en hare uitbarsting om de algeheele waarheid aan het licht te brengen was overtuigend waarachtig. Naast haar vermelden wij in de eerste plaats Arthur Van Thillo, die Martin Bennett met groote zorg en overtuiging speelde. Zijn typeering was voortreffelijk en het beeld dat hij van dezen bazigen maitre-d'hôtel ontwierp, doet ons verlangend uitzien naar een mogelijke heropvoering van Shaw's "Je kunt 't nooit weten", waarin dan Van Thillo de rol van den kelner zou vervullen. Willem Cauwenberg gaf een gunstig beeld van den jovialen impressario, terwijl Free Waeles de gemoedelijke huisdokter naar het leven teekende. Mevr. Henriette De Vreker ontwierp een sober, doch zeer karakteristiek beeld van Mistress Bennett, terwijl de dames Loosveldt en De Gruyter de gezusters Wethrell lichtelijk chargeerden, maar niettemin toch uiterst sympathiek voorkwamen. Edward Delbu speelde de rol van Vernon met distinctie en ons laatste lofwoord bewaarden wij voor Charles Janssens, die Thomas uitbeeldde. De manier waarop hij in II zijn entrée met het schenkbord maakte, behoort tot het beste dat tijdens deze voorstelling geboden werd.

De bijval was zeer groot, en het zou ons allerminst verwonderen, wanneer de direktie eindelijk toch nog eens een eerste reeks voorstellingen zou kunnen verlengen.

V.G.